صاحبامتیاز: پوهنتون/ دانش‌گاه غالب
مدیرمسؤول: دکتر محمدطاهر تنزهای
سردبیر: غلام رسول رحمانی
ره‌نمای نویسنده‌گان
فصل‌نامۀ علمی – پژوهشی غالب، نشریه‌یی علمی- پژوهشی در حوزه‌های علوم اجتماعی است. مقالاتِ علمی - پژوهشی، علمی - مروری و علمی - نظری در این حوزه‌ها (اقتصاد و مدیریت، حقوق و علوم سیاسی، ادبیات، جامعه‌شناسی، شرعیات و علوم اسلامی، فلسفه و منطق، تاریخ و جغرافیا، علوم انسانی، زبان‌شناسی، علوم تربیتی) قابل نشر و چاپ می‌باشند.
شرایط پذیرش مقالات
۱. ویژه‌گی‌های کلّی
- مقاله باید نتیجۀ تحقیقات نویسنده/ نویسنده‌گان باشد و در آن، نکته‌هایی تازه طرح و شرح شده باشد؛
- حفظ امانت در نقلِ گفته‌ها و نظرهای دیگران ضروری است، و باید با ارجاع دقیق به منابعِ معتبر هم‌راه باشد؛
- مقاله نباید در نشریۀ دیگری منتشر یا همزمان به نشریۀ دیگری فرستاده شده باشد؛
- چاپ و نشر مقاله مشروط به تأیید نهاییِ هیئت تحریر، داوران، سردبیر و مدیرمسؤول فصل‌نامۀ غالب است؛
- مسؤولیّت مطالب و محتوای مقاله برعهدۀ نویسنده/ نویسنده‌گان است؛
- نشریّه در ویرایش ادبی و فنّی مقاله، برطبق موازین علمی، آزاد است؛
- حجم مقاله نباید از ۳۰۰۰ (سه‌هزار) واژه کم‌تر و از ۷۰۰۰ (هفت‌هزار) واژه بیش‌تر باشد (بدون چکیدۀ انگلیسی)؛
- نام و نام خانواده‌گی و رتبۀ علمی و پوهنتون/ دانش‌گاه محلّ تدریس یا تحصیل و رشتۀ تحصیلیِ نویسنده/ نویسنده‌گان و هم‌چنین، ایمیل دانش‌گاهیِ نویسندۀ مسؤول، شناسۀ علمی (orcid) و شمارۀ تیلفون هم‌راهِ او حتماً در مقاله (سامانه) قید شود؛
- مشخّصات همۀ نویسنده‌گان باید در مقاله، به این شرح، نوشته شود:
سِمَت نویسنده یا نویسنده‌گانی که عضو هیئت‌علمی هستند (اعمّ از پوهنیار، پوهنمل، پوهندوی، پوهنوال و پوهاند/ برای نویسنده‌گانِ خارجی، مرتبه‌های علمی رایج شان)، و نیز گروه/ دیپارتمنت درسی و پوهنتون/ دانش‌گاه محلّ تدریسِ آنان باید مشخّص شود؛ وگرنه از عنوان «دانش‌جو» یا «دانش‌آموخته» با ذکرِ رشته و دانش‌گاه محلّ تحصیل استفاده شود.
- ارسال مقاله ازطریق ویب‌سایت/ سامانۀ مجله (ghalibqjournal.com) امکان‌پذیر است؛
- مقالات دانش‌جویان فوق‌لیسانس و دکترا و نیز دانش‌آموخته‌گان فوق‌لیسانس باید بانظارت مؤثّر یکی از اعضای هیئت علمیِ دارای دکترایِ تخصّصی یا یک دانش‌آموختۀ دکترا، تألیف و نام او نیز جزء اسامیِ نویسنده‌گان قید شود.
۲. اجزای مقاله
- عنوان مقاله:باید گویا و بیان‌گر محتوای آن باشد؛
- چکیدۀ فارسی/ پشتو: شامل ۲۰۰-۲۵۰ کلمه در آغاز مقاله (با اندازۀ قلم ۱۱) و چکیدۀ انگلیسی پس از چکیدۀ فارسی/ پشتو (با همان تعداد کلمه و با اندازۀ قلم ۱۰) تنظیم میشود. اجزای چکیده به ترتیب از این قرار‌اند: بیانِ مسأله، اهمیت و ضرورت تحقیق، هدف/ اهداف، پرسش/ پرسش‌ها، روش، نوع، ابزار، محدوده و یافته‌های تحقیق.
- واژهگان کلیدی:در انتهای دو چکیدۀ فارسی/ پشتو و انگلیسی (شامل ۳ تا ۹ واژۀ تخصّصیِ مرتبط با موضوع مقالۀ مذکور در چکیده) می‌آید؛
- مقدمه: باید شاملِ «بیان مسأله»، «اهمیت و ضرورت تحقیق»، «پیشینۀ تحقیق»، «هدف/ هدف‌ها»، «پرسش/ پرسش‌ها»، «فرضیه/ فرضیه‌ها (اگر کتاب‌خانه‌یی باشد اختیاری و اگر میدانی باشد حتمی است)»، «روش، نوع، محدوده، جامعۀ آماری و ابزار تحقیق»، «یافته‌های تحقیق» و «مفیدیت تحقیق برای جامعۀ افغانستان و جهان».
نکتۀ ۱: تمام قسمت‌های مقدمه، بدونِ عنوانِ جداگانه و در بندنوشت/ پاراگراف‌های مجزا زیرِ عنوان مقدمه تنظیم میشود.
- پیکرۀ اصلیِ مقاله: باید مبانیِ نظری، بحث، استدلال، تحلیل و تقسیم‌بندی‌های محتوایی را دربرداشته باشد؛
- مناقشه/ گفت‌و‌گوی تحقیق: نقدِ یافته‌های تحقیق و سنجش آن با تحقیقات پیشین و سنجش با دیدگاه‌ها و نظرهای مختلف است.
- نتیجه‌گیری: باید دربردارندۀ یافته‌های منطقی و مفیدِ برآمده از پژوهش‌های مقاله باشد؛
- پیش‌نهاد/ پیش‌نهادها: باتوجه به نوع تحقیق، نگارش می‌یابد و می‌تواند برای محققان آینده یا مخاطبانِ تحقیق باشد (در برخی تحقیق‌ها، می‌تواند این گزینه نباشد)؛
- منابع/ سرچشمه‌ها: در پایانِ مقاله باید برمبنای شیوه‌نامۀ نشریّه (به روش APA، سری ششم، با اندکی تصرف)، تنظیم شود.
۳. ویژه‌گی‌های ویرایشی و نگارشی
به‌منظورِ تسریع در آماده‌سازی و ویرایش مقالات، توجّه به نکات زیر به‌گونۀ جدی توصیه میشود:
- رعایت زبان فارسیِ دری/ پشتوی معیار و نثر علمی و بهدور از عبارت‌پردازی‌های متکلّفانه؛
- رعایت رسم‌الخطّ گسسته‌نویسی (اصل‌قراردادنِ ریشۀ کلمات و با نیم‌فاصله‌نوشتن تمامِ پیش‌وند‌ها و پس‌وندها (به استثنای پس‌وند‌های تصریفی مانندِ نوشتم، و ماضی قریب با نیم‌فاصله نوشته میشود، مانندِ گفته‌ام)؛
- استفادۀ بهدور از از افراط‌و‌تفریط از معادل‌های واژهگان در زبان فارسیِ دری و پشتو؛
- ویراسته و پیراسته‌بودن مقاله به‌لحاظِ ادبی و فنّی و حروف‌‌نگاری؛ ازجمله رعایت فاصله و نیم‌فاصله (با گرفتن همزمان کلیدهای کنترول+شیفت+2 / شیفت+اِسپیس) در میان کلمات و گذاشتن تشدیدها و همزه‌ها و حرکت‌گذاریِ لازم و به دور از افراط.
۴. شیوۀ تنظیم متن و صفحه
- عنوان اصلی مقاله با قلم ۱۶ سیاه (Titr) و عنوان‌های فرعیِ داخل متن با قلم ۱۳ (2 Mitra) سیاه تنظیم شود؛
- متن مقاله با قلم ۱۳ 2 Mitra در محیط واژه‌‌پرداز (Word) تنظیم شود؛
- عبارت‌های لاتین درونمتنی با قلم ۱۰ Times New Roman تنظیم شوند و در پاورقی بیایند؛ آیه‌ها در متن و ترجمه در پاورقی و مترجم نیز مشخص شود؛
- فاصلۀ میان سطرهای متن مقاله یک سانتی‌متر درنظر گرفته شود؛
- ابتدای هربندنوشت (پاراگراف) با نیم‌سانتی‌متر تورفته‌گی شروع شود؛
- اندازۀ صفحه به عرض: ۱۷.۵ سانتی‌متر و ارتفاع ۲۳.۵ سانتی‌متر تنظیم شود؛
- حاشیۀ متن مقاله از بالای صفحه باید دوونیم سانتی‌متر و از پایین دو سانتی‌متر و از راست و چپ، هریک، دوونیم سانتی‌متر باشد؛
- اندازۀ قلم چکیده، واژهگان کلیدی، منابع پایانی، ارجاعات درونمتنی و نیز عبارات توضیحی (که بین دو کمان قرار می‌گیرند)، نقل قول‌های مستقیمِ مستقل از متن، شعرها (شامل ابیات و تک‌مصراع‌ها)، تاریخ‌های ولادت و وفات یا دورۀ حکومت و ... (که بین دو کمان قرار می‌گیرند) و نیز محتویات جدول‌ها و نمودارها و توضیحات مربوط به آن‌ها و هم‌چنین توضیحات تصاویر قلم ۱۱ (2Mitra) در نظر گرفته شود؛
- برای متمایز‌کردن واژه‌ها یا عباراتی که به هر دلیل بر آن‌ها تأکید میشود، از قلم ۱۱ سیاه (Bold) استفاده شود. در چنین مواردی، استفاده از گیومه یا حروف کج/ مایل (ایرانیک/ ایتالیک) صحیح نیست؛
- نقل قول‌های مستقیم طولانیِ مستقلّ از متن (بیش از دو سطر) در بند جداگانه و با تورفته‌گیِ یک‌سانتی‌متر از دو طرف و با قلم ۱۱ (2Mitra) تنظیم شود (این‌گونه نقل قول‌ها در گیومه قرار نمی‌گیرند)؛
- بخش‌های مستقلّ مقاله با بخش 1، که به مقدّمه اختصاص دارد، شروع میشود. عنوان هر بخش اصلی با یک سطر فاصله از بخش قبلی و زیربخش‌ها با نیم‌سطر فاصله جدا و سیاه (قلم Titr) نوشته میشود؛
- همۀ جدول‌ها، نمودارها و تصاویر باید شمارۀ پیاپی داشته باشند؛
- اشعار باید درون جدول تنظیم شود (بدین‌ترتیب که با استفاده از ابزار table در محیط word، جدولی با سه ستون ایجاد می‌‌کنید و مصراع اوّل را درون ستون اوّل و مصراع دوم را درون ستون سوم قرارمی‌‌دهید. ستون وسط نیز برای فاصلۀ بین دو مصراع در نظر گرفته میشود؛ سپس نشان‌گر را در انتهای هر مصراع قرارمی‌‌دهید و همزمان کلیدهای shift و enter را می‌زنید تا مصراع کشیده شود؛ بدین‌صورت انتهای همۀ مصراع‌ها در یک راستا قرارمی‌گیرند. ارجاع ابیات را نیز در زیر آخرین مصراع قرار می‌دهید و نه در روبه‌روی آن)؛
- برای عنوان‌های کتاب‌ها و دانش‌نامه‌ها و نشریّات، که در متن و ارجاعات درونمتنی و منابع آمده است، ازحروف کج/ مایل استفاده میشود، امّا عناوین مقاله‌ها داخل گیومه (« ») قرار می‌گیرد.
- برای مقالاتی‌که به زبان پشتو نگارش می‌یابد، به ترتیب از این فونت‌ها / خط‌ها استفاده شود: Bahij Titr و Bahij Mitra.
۵. شیوۀ ارجاع به منابع
فصل‌نامۀ علمی – پژوهشی غالب، از روش مأخذ‌دهی APA (شیوۀ پیش‌نهادیِ انجمن روان‌شناسان امریکا) ویرایش ششم و با اندکی تصرف استفاده می‌نماید.
۱-۵. ارجاع درونمتنی
- ارجاع‌های درونمتنی بین دو کمان و بدین‌صورت تنظیم شود: (نام خانواده‌گیِ نویسنده، ویرگول، سال، دونقطۀ بیانی، شمارۀ جلد [چنان‌چه اثر جلدهای متعدّد داشته باشد بدون ذکر حرف ج، بک‌اسلش، شمارۀ صفحه بدون ذکر حرف ص)، مثال: (ره‌یاب، ۱۳۹۹: ۲/ ۱۵) یا (ره‌یاب، ۱۳۹۹: ۴۴)؛ اگر نام و تخلص نویسنده در متن ذکر شود، تنها سال و صفحه می‌آید. بدین‌صورت: به گفتۀ ره‌یاب (۱۳۹۹: ۳۳)؛ هم‌چنان، اگر نام و تخلص، سالِ چاپ در متن ذکر شود، صرفاً صفحۀ مورد استفاده درون دو کمان می‌آید؛ بدین‌صورت: پوهاند محمد ناصر ره‌یاب، در کتابِ نقد ادبی خود که به سال ۱۳۹۹ در هرات به چاپ رسیده است، می‌گوید: «متن» (۳۴).
- در ارجاع‌های درونمتنی، چنان‌چه دقیقاً به همان منبع پیشین، یعنی همان نویسنده، امّا به صفحه‌یی دیگر، ارجاع داده شود؛ یعنی بین دو ارجاع، منبع جدیدی ذکر نشده باشد، به‌جای تکرار نام آن منبع، از کلمۀ «همان» استفاده میشود: (همان: ۴۹)؛ و اگر ارجاع به همان منبع و همان صفحه باشد، درج «همانجا» کفایت می‌کند: (همانجا)؛ امّا چنان‌چه بلافاصله به اثرِ دیگری از همان نویسنده ارجاع داده شود، به جای شهرت نویسنده از «همو» استفاده میشود (همو، ۱۳۹۹: ۳۲)؛
- در ارجاع درونمتنی به منابع غیر فارسی/ پشتو (لاتین) نیز دقیقاً به‌شیوۀ منابع فارسی/ پشتو عمل میشود؛ با این تفاوت که به‌جای «همانجا» از «ibid» و به‌جای «همو» از «id» استفاده میشود؛
- چنان‌چه از مؤلّفی دو یا چند اثر در یک سال منتشر‌شده باشد، با قید الف، ب و... در کنار سال از یک‌دیگر تفکیک می‌شوند: (ره‌یاب، ۱۳۹۹ الف: ۴۵) و (ره‌یاب، ۱۳۹۹ب: ۳۲)؛
- اگر مقاله یا کتابِ مورد استفاده، دو نویسنده داشته باشد، قسمت اول منبع بدین‌شکل نوشته میشود: (ره‌یاب و فریور، ۱۳۹۹: ۴۵)؛ دیگر موارد، به اساس چهار مورد قبلی تنظیم شود؛
- اگر مقاله یا کتابِ مورد استفاده، بیش‌از دو نویسنده داشته باشد، قسمت اول منبعِ درونمتنی، بدین‌شکل نوشته میشود: (ره‌یاب و هم‌کاران، ۱۳۹۹: ۶۶)؛ دیگر موارد، براساس موردهای ۱ تا ۴ این بخش، تنظیم شود.
۲-۵. فهرست منابع/ سرچشمه‌ها
- در فهرست منابع، فهرست مقالات و دیگر آثار از فهرست کتاب‌ها تفکیک نمی‌شود (به جز قوانین و سایت‌ها)؛
- اطّلاعات کتاب‌شناختی منابع فارسی، پشتو و عربی (کتاب/ اثر تألیفی، اثر ترجمه‌شده، مقاله، پایان‌نامه، نسخه‌های خطّی و اسناد، دانش‌نامه‌ها و مجموعه‌مقالات، و وبگاههای اینترنتی، تصویر، سی.دی، فیلم) و لاتین (با تفکیک منابع لاتین) به‌ترتیبِ حروف الفبا درپایان مقاله و به این صورت تنظیم میشود:
کتاب: نام خانواده‌گیِ نویسنده، نام نویسنده. (سال). نام کتاب به‌صورتِ درشت. جلد با قید حرف ج. نوبت چاپ با قید حرف چ. محل نشر: نام ناشر.
مثال: (کتابِ دارای جلد و تسلسل چاپ)
ره‌یاب، محمد ناصر. (۱۳۹۹). نقد ادبی. ج۱. چ ۲. هرات: دانش‌گاه هرات.
مثال: (کتابِ بدون جلد و تسلسل چاپ)
فریور، نجیب‌الله. (۱۴۰۰). دستور زبان فارسیِ دری. هرات: قدس
- نوبت چاپ اگر اول باشد، نیازی به ذکر آن نیست؛
- در ذکر نام مؤلّفان قدیمی، نام مشهور آنان و آن‌چه روی جلد کتاب یا صفحۀ عنوان آمده، معیار است؛
- اگر نویسنده نامعلوم باشد، عنوان کتاب در آغاز قرار می‌گیرد و درشت میشود؛
- اگر مؤلّفی دو یا چند اثر داشته باشد، در تنظیم فهرست آثارِ او، ضمن رعایت ترتیب الفباییِ نام کتاب‌ها، با درج الف، ب و... در کنار سال، از یک‌دیگر تفکیک می‌شوند:
مثال:
ره‌یاب، محمد ناصر. (۱۳۹۹ الف). شعر هنر زبانیِ زیبا. چ ۲. هرات: قدس
ــــــــــــــــ . (۱۳۹۸ ب). نقد ادبی. ج ۲. چ ۲. هرات: پوهنتون هرات
- از قراردادنِ نام عنوان کتاب‌ها و رساله‌های دکتری در گیومه پرهیز شود؛ اما عنوان مقالات و پایان‌نامه‌های فوق لیسانس درون گیومه قرار می‌گیرد؛
- عنوان فرعیِ کتاب در درون کمان و با قلم راست (غیر مایل) ذکر میشود؛
- در نام ناشر، کلمۀ «ناشر» یا «انتشارات» ذکر نمی‌شود؛ مگر در باب ناشرانی که کلمات مزبور جزء نام آن‌هاست، مانند «نشر مرکز» یا «نشر نی»؛
- در صورت نامعلوم‌بودن ناشر و محلّ و تاریخ نشر، به‌ترتیب از «بی‌نا»، «بی‌جا» و «بی‌تا» استفاده میشود.
اثر ترجمه‌شده: نام خانواده‌گیِ نویسنده، نام کوچک نویسنده. (سال). نام کتاب به‌صورتِ درشت. نام و نام خانواده‌گی مترجم. محلّ انتشار: نام ناشر. مثال:
برلین، آیزایا. (۱۳۸۷). ریشه‌های رومانتیسم. ترجمۀ عبداللّه کوثری. تهران: ماهی.
مقاله: نام خانواده‌گیِ نویسنده، نام کوچک نویسنده. (سال). «نام مقاله درون گیومه و درشت». جای نشر: نام نشریّه. شمارۀ پیاپی (شماره فصل). شمارۀ صفحۀ آغاز و پایان مقاله. نشانی الکترونیکی / DOI (درصورت داشتن) مثال:
رحمانی، غلام رسول. (1400). «خوانش مکتوبات مولانا براساس تاریخ‌گرایی نو». هرات: فصل‌نامۀ علمی – پژوهشی غالب. ۳۳ (۱). ۴۹-۶۸. <https://doi.org/10.58342/.v10i2.46>.
- اگر تعداد نویسنده‌گان مقاله دو نفر باشد، ابتدا نام خانواده‌گی نگارندۀ اوّل و سپس ویرگول و نام مؤلّفِ اوّل می‌آید و دربابِ نویسندۀ دوم ابتدا نامِ خانواده‌گی و سپس نام نویسنده ذکر میشود؛ مثال: رحمانی، غلام رسول؛ طایفی، شیرزاد...
- اگر تعداد نویسنده‌گان مقاله سه نفر باشد، ابتدا نام خانواده‌گی نگارندۀ اوّل و سپس ویرگول و نام مؤلّفِ اوّل می‌آید؛ نویسندۀ دوم هم به ترتیب نویسندۀ اول؛ و دربابِ نویسندۀ سوم ابتدا نام و سپس نامِ خانواده‌گی بدون ویرگول می‌آید؛ مثال: رحمانی، غلام رسول؛ طایفی، شیرزاد و محمدناصر ره‌یاب...
- اگر تعداد نویسنده‌گان مقاله بیش از دو نفر باشد، ذکر نام نویسندۀ اوّل کافی است و پس از آن، در مقالات فارسی/ پشتو عبارتِ «و هم‌کاران» و در مقالات انگلیسی عبارتِ «et al» می‌آید؛
پایان‌نامه/ رساله: نام خانوادگیِ دانش‌جو، نام کوچک دانش‌جو. (سال). عنوان پایان‌نامۀ فوق‌لیسانس درون گیومه و رسالۀ دکتری مثل کتاب. به‌ره‌نمایی: نام و نام خانواده‌گیِ استاد ر‌ه‌نما. برای دریافت: مقطع تحصیلی، نام پوهنتون/ دانش‌گاه. کجا. مثال:
فوق لیسانس: رحمانی، غلام رسول. (۱۳۹۷). «حکمت در انوار سهیلی». به ره‌نمایی محمد ناصر ره‌یاب. برای دریافت مدرک فوق‌لیسانس. دانش‌کدۀ ادبیات و علوم بشریِ دانش‌گاه هرات. هرات، افغانستان.
دکتری: بدونِ گیومه می‌آید.
نسخ خطّی و اسناد: نام مشهور مؤلّف (سال کتابت نسخه). عنوان کتاب یا رسالۀ خطّی یا نسخۀ عکسی (درشت)، شمارۀ نسخه. محلّ نگه‌داری.
- در ارجاع به اسناد تاریخی، این موارد ذکر میشود: عنوان سند. شمارۀ طبقه‌بندی و دست‌رسی. نام بایگانی؛
- در ارجاع به میکروفیلم‌‌ها، افزون بر مشخّصات کتاب، ذکر شمارۀ میکروفیلم و محلّ نگه‌داری نیز لازم است؛
- چنان‌چه نام نویسندۀ نسخۀ خطّی نامشخّص باشد، عنوان سند در آغاز قرار می‌گیرد و درشت میشود.
دانش‌نامه‌ها و مجموعه‌مقالات: نام خانواده‌گیِ مؤلّف، نام کوچک مؤلّف. (سال). عنوان مدخل یا مقاله (درون گیومه). عنوان دانش‌نامه یا مجموعه‌مقالات (درشت). نام سرپرست یا گردآورنده یا سرویراستار. شمارۀ جلد. محلّ نشر: ناشر. شمارۀ صفحات آغاز و پایان مدخل یا مقاله.
وبگاههای اینترنتی: نام خانواده‌گیِ نویسنده، نام کوچک نویسنده. (تاریخ درج مطلب در وب‌گاه، روز، ماه و سال). عنوان مقاله یا نوشته (داخل گیومه). نام وب‌گاه. نشانی الکترونیکیِ آن. تاریخ برداشت مطلب از وب‌گاه (ماه، روز و سال). <لینک مستقیم مقاله/ مطلب>.
- ارجاع به مطالب اینترنتی در حدّ ضرورت و زمانی است که منابع مکتوب در آن زمینه موجود نباشد؛
- ارجاع به مطالب سایت‌ها، فیلم‌ها، سی.دی‌ها و...، براساس ره‌نمود APA تنظیم شود.
مهم:
نخست از همه، قالب (مقالۀ کیفی یا کمّی) آمادۀ مقالات را دانلود کنید و سپس تمام موارد مقاله در آن قالب جابه‌جا کنید.
۶. پی‌گیری مقاله
- چنان‌چه مقاله مطابق با ویژه‌گی‌های کلّی یادشده تنظیم نشده باشد، قبل از ارزیابی اولیۀ علمی، برای اصلاحات، به نویسندۀ مسؤول برگردانده میشود؛
- نقد و نظر داوران صرفاً برای نویسنده‌گانی ارسال میشود، که مقالۀ آنان به شرط اصلاح و داوری مجدّد پذیرفته شده باشد؛ لذا از ارسال نظر داوران برای مقالاتی که رد می‌شوند، معذوریم؛
- نویسنده‌گان مسؤولِ مقالات، می‌توانند فرایند داوریِ مقاله را ازطریق حسابِ خود در ویب‌سایت (سامانۀ) مجله پی‌گیری کنند.
