نقشِ احزاب سیاسی در تغییر اجتماعی از منظر قرآن کریم
DOI:
https://doi.org/10.58342/ghalibqj.V.14.I.1.1واژه‌گانِ کلیدی:
قرآن، احزاب، تغییر، تحول، اجتماع، مشارکت سیاسی، همبستهگیچکیده
در عصر حاضر، احزاب سیاسی به‌عنوان نهادهای ضروری در زنده‌گی اجتماعی جوامع بشری شناخته می‌شوند و نقش مهمی در فرایندهای تصمیم‌گیری و اجرایی کشورها ایفا می‌کنند. در قرآن کریم، به‌طور متعدد به مفهوم احزاب و گروه‌های هم‌عقیده و مخالف اشاره شده است؛ به‌ویژه در زمینه‌های «حزب‌الله» و «حزب شیطان» که نمایان‌گر مواضع متفاوت در جامعه هستند. این تحقیق با استفاده از روش استنطاقی به بررسی نقش احزاب سیاسی در تغییر اجتماعی از منظر قرآن کریم پرداخته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند که احزاب سیاسی قانونی با کارکردهای اجتماعی و سیاسی خود، تأثیر به‌سزایی در تغییر و تحول اجتماعی دارند. این تغییرات ابتدا در سطح فردی و سپس در ابعاد اجتماعی بروز می‌یابند. احزاب با ترویج مشارکت سیاسی، تعامل بین دولت و ملت، ایجاد هم‌بسته‌گی ملّی، می‌توانند به کاهش تعارضات قومی، قبیله‌‌وی، بهبود وضعیت اجتماعی، سیاسی و اصلاح جامعه نقش ایفا نماید.
سرچشمه‌ها/ منابع
قرآن کریم.
آبراکراسی، نیکلاس و دیگران. (1370). فرهنگ جامعه‌شناسی. ترجمة حسن پویان. تهران: نشر چاپخش.
آزر، ادوارد آی؛ چونگ، این مـون. (1379). امنیت در جـهان سوم. ترجمة پژوهش‌کدة مطالعات راهبردی. تهران: پژوهش‌کدة مطالعات راهبردی.
آقا‌بخشی، علی. (1374). فرهنگ علومِ سـیاسی. تهران: مرکز اطـلاعات و مدارک علمی ایران.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (1441ق.) لسان العرب. چ سوم. بیروت: دار‌الفکر للطباعه والنشر والتوزیع.
اتحادیه، منصوره. (1361). مرامنامه‌ها و نظام‌نامه‌های احزاب سیاسی ایران. تهران: نشر تاریخ ایران.
اخوان کاظمی، بهرام. (1378). «احزاب، ثبات سیاسی و امنیت». فصل‌نامة مطالعات راهبردی. 2(4). 99-126. https://quarterly.risstudies.org/article_1320.html
بدیع، برتران. (1379). توسعة سیاسی. ترجمة احمد نقیب‌زاده. تهران: نشر قومس.
پیر‌داده، محسن. (1376/11/26). «فعالیت احـزاب بستر رشد سیاسی». تهران: روزنامة ایران.
پیشه¬وری، احمد. (1376). جامعهشناسى سياسى. اهواز: دانش‌گاه آزاد اسلامی.
حسینی، حسین. (1378). حزب و توسعة سیاسی. تهران: نشر آمن.
رابرتسون، ديويد. (1375). فرهنگ سياسى معاصر. ترجمة عزيز كياوند. تهران: نشر البرز.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412 ق). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دار القلم.
سید قطب، ابراهیم حسین شازلی. (1413 ق). العدالة الاجتماعية في الإسلام. القاهرة: دار‌الشروق.
طباطبائى، محمدحسين. (1374). المیزان فی تفسیر القرآن. چ پنجم. ترجمة محمدباقر موسوى. قم: جامعة مدرسين حوزة علميه قم، دفتر انتشارات اسلامى.
عالم، عبدالرحمن. (1387). بنیادهای علم سیاست. تهران: نشر نی.
فخر رازی، محمد بن عمر. (1420 ق). مفاتيحالغيب. بيروت: دار احياء التراثالعربى.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (1409 ق). کتاب العین. چ دوم. قم: نشر هجرت.
کلایو اسمیت، برایان. (1380). فهم سیاست جهان سوم. ترجمة امیرمحمد حاجی یوسفی و محمد سعید قائنی نجفی. تهران: وزارت امور خارجه.
مصطفوی، حسن. (1430 ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. چ سوم. بیروت: دار الکتب العلمیه.
مغنیه، محمدجواد. (1424 ق). التفسير الكاشف. قم: دار الكتاب الإسلامي.
منتظری، حسينعلى. (1373). استفتائات. تهران: نشر تفكر.
نقیب‌زاده، احمد. (1378). حزب سیاسی و عمل‌کرد آن در جوامع. تهران: انتشارات دادگستر.
واحدى، علی بن احمد. (1411 ق.). اسباب النزول. بيروت: دارالكتب العلميه.
References
The Holy Quran.
Abercrombie, Nicholas, et al. (1991). The Penguin Dictionary of Sociology. Translated by Hassan Pouyan. Tehran: Chapakhsh Publications.]In Persian[
Azar, Edward E., & Chung, In Moon. (2000). Security in the Third World. Translated by Strategic Studies Research Center. Tehran: Strategic Studies Research Center.]In Persian[
Aghabakhshi, Ali. (1995). Dictionary of Political Science. Tehran: Iranian Scientific Information and Documentation Center.]In Persian[
Ibn Manzur, Muhammad ibn Mukarram. (2020 CE/1441 AH). Lisan al-Arab (3rd ed.). Beirut: Dar al-Fikr Publishing and Distribution.]In Arabic[
Ettehadieh, Mansoureh. (1982). Manifestos and Regulations of Iranian Political Parties. Tehran: Tarikh-e Iran Publications.]In Persian[
Akhavan Kazemi, Bahram. (1999). "Parties, Political Stability, and Security." Strategic Studies Quarterly, 2(4), 99–126. Retrieved from https://quarterly.risstudies.org/article_1320.html.]In Persian[
Badie, Bertrand. (2000). Political Development. Translated by Ahmad Naqibzadeh. Tehran: Qoqnus Publications.]In Persian[
Pirdadeh, Mohsen. (February 15, 1998). "Party Activities as a Platform for Political Growth." Tehran: Iran Newspaper.]In Persian[
Pishevari, Ahmad. (1997). Political Sociology. Ahvaz: Islamic Azad University.]In Persian[
Hosseini, Hossein. (1999). Parties and Political Development. Tehran: Amn Publications.]In Persian[
Robertson, David. (1996). The Concise Dictionary of Politics. Translated by Aziz Kiawand. Tehran: Alborz Publications.]In Persian[
Raghib al-Isfahani, Hussein ibn Muhammad. (1991 CE/1412 AH). Mufradat Alfaz al-Quran. Beirut: Dar al-Qalam.]In Arabic[
Qutb, Sayyid. (1992 CE/1413 AH). Social Justice in Islam. Cairo: Dar al-Shorouk. ]In Arabic[
Tabatabai, Muhammad Hussein. (1995). Al-Mizan fi Tafsir al-Quran (5th ed.). Translated by Mohammad Baqir Mousavi. Qom: Islamic Seminary Teachers Society, Islamic Publications Office.]In Persian[
Alam, Abdulrahman. (2008). Foundations of Political Science. Tehran: Ney Publications.]In Persian[
Fakhr al-Din al-Razi, Muhammad ibn Umar. (1999 CE/1420 AH). Mafatih al-Ghayb. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi.]In Arabic[
Farahidi, Khalil ibn Ahmad. (1988 CE/1409 AH). Kitab al-Ayn (2nd ed.). Qom: Hijrat Publications.]In Arabic[
Clive Smith, Brian. (2001). Understanding Third World Politics. Translated by Amir Mohammad Haji Yousefi and Mohammad Saeed Qaeni Najafi. Tehran: Ministry of Foreign Affairs.]In Persian[
Mostafavi, Hassan. (2009 CE/1430 AH). Al-Tahqiq fi Kalimat al-Quran al-Karim (3rd ed.). Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.]In Arabic[
Mughniyah, Muhammad Jawad. (2003 CE/1424 AH). Al-Tafsir al-Kashif. Qom: Islamic Book Publishing House.]In Persian[
Montazeri, Hossein-Ali. (1994). Istifta'at (Fatwas). Tehran: Tafakkur Publications. ]In Persian[
Naqibzadeh, Ahmad. (1999). Political Parties and Their Function in Societies. Tehran: Dadgostar Publications.]In Persian[
Wahidi, Ali ibn Ahmad. (1990 CE/1411 AH). Asbab al-Nuzul. Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.]In Arabic[
چاپ شده
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 محمد علی احمدی
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution 4.0 می باشد.
