تعدُد جرایم حدّی و تداخل مجازات آن در فقه اسلامی

چکیده

تعدُد جُرم، وضعیت خاصّی است، که در آن شخص قبل از محکومیتِ قطعی، مرتکب چند جرم شده و برای هیچ‌یک از آن جرایم مجازات نشده است. از موارد حائز اهمیت این تحقیق می­توان آشنایی با قواعد تعدُد جرم و تداخل مجازات از منظر فقهی و تفکیک آثار مرتبۀ فقهی جرایم هم‌جنس و متباین از‌جمله ضرویات این تحقیق برشمرد. هدف این تحقیق، تبیین تعدد جرایم حدی، و تداخل مجازات آن از منظر فقهی بوده است؛ پرسشِ اساسی‌یی که بر آن مرتب می‌­گردد، این‌است که: مراد از تعدد جرم، و تداخل مجازات از منظر فقه اسلامی چیست؟ و چه آثاری بر آن مرتب می­‌گردد؟ روش این تحقیق به صورت تحلیل‌ محتوا و از نوع ­کتاب‌خانه‌یی بوده، که از منابع معتبر علمی - فقهی و حقوقی جمع‌­آوری و تدوین گردیده است. یافته‌های تحقیق نشان می­‌دهند که: از نظر فقیهان اسلامی برای کسی‌­که از تکرار فعلِ واحد قبل از اقامۀ حد مرتکب چند جرم شود، یک حد بر او کافی می‌­دانند. هم­‌چنان در باب جرایم حدی غیر هم­‌جنس، اگر شخص مرتکب چند جرم حدی حق‌الله خالص گردد، که در آن قتلی نباشد به اتفاق همه فقیهان اسلامی تمام حدود استیفاء می­‌گردد. اما اگر در آن قتلی بود، از نظر امام ابوحنیفه ^(رح) و دیدگاهی از حنابله‌، بر وی قصاص تطبیق می­‌شود و سایر مجازات از وی ساقط می­‌گردد. به باور مالکیه‌، تمام حدود و قصاص ساقط می‌گردد مگر حد قذف؛ ولی به نظر امام شافعی^(رح) ‌تمامی حدود جاری می‌­شود.