عناصر حمّاسه در داستان ضحّاکِ شاه‌نامه
DOI:
https://doi.org/10.58342/ghalibqj.V40.I1.8واژه‌گانِ کلیدی:
فردوسی، شاه‌نامه، داستان ضحّاک، عناصر حمّاسهچکیده
فردوسی، بزرگ‌ترين حماسه‌سرای ايرانِ کهن، و شاه‌نامه ارزش‌مندترين اثر حماسی در ادب فارسی است. اين كاخ بلند نظم فارسی را از چشم‌اندازهای گوناگون می‌توان نگريست. داستان‌ها در شاه‌نامه نقشی مهم و سازنده دارند و از زاويه‌های مختلف قابل تحليل و بررسي اند. یکی از داستان‌های شاه‌نامه داستان ضحّاک است. هدف این تحقیق یافتن پاسخ به این پرسش بوده است که: عناصر و نمادهای حمّاسی در داستان ضحّاک کدام‌هایند؟ این تحقیق براساس هدف، بنیادی – نظری، براساس ماهیت داده‌ها، کیفی و روش نقد داده‌ها، تحلیلی – توصیفی است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند که: عناصر مهمِّ این داستان، جنگ‌آوری و شه‌سواری، حضور حیوانات، زمان‌ها و مکان‌های ابهام‌دار، پیش‌گویی و کشتن نوزادان، خواب‌دیدن و سحر و جادو است.
سرچشمه‌ها/ منابع
آل ابراهیم دهکردی، صبا؛ تقی پور، شهرام، و رضایی، حمید. (1393). «بررسی و تحلیل نقش آب در نگاره‌های داستان ضحاک شاهنامۀ طهماسبی». ایران: مجلۀ مطالعات هنر اسلامی. 10(20). 7-19. https://sid.ir/paper/491806/fa>.
جعفری دهقی، محمود؛ پوراحمد، مجید. (1392). «گرز گاوسر فریدون و منشأ آن». ایران: دوفصل‌نامۀ ادب فارسی. 3(2). <39-57. doi: 10.22059/jpl.2014.50317>.
3. جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (1369). راز بقای ایران در سخن فردوسی. تهران: گنج دانش.
چاپاتی گرگیج، جلال‌الدین. (1392). «تحلیل شخصیت کندرو، پیش‌کار ضحاک، بر مبنای شاهنامۀ فردوسی». همایش علمی شاه‌نامه و پژوهش‌های آیینی. مشهد: <https://civilica.com/doc/852358>.
حیدری، علی. (1391). «تحلیل عرفانی داستان ضحاک». ایران: ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی. 8(26). 42-65. <https://jmmlq.stb.iau.ir/article_511650.html>.
سهراب‌نژاد، علی‌حسن. (1391). «تقابل دوگانۀ نشانه‌ها در داستان ضحاک». ایران: نشریۀ کاوش‌نامۀ زبان و ادبیات فارسی. پیاپی 25. <https://www.magiran.com/paper/1120207>.
شميسا، سيروس. (1386). سبك‌شناسي نثر. چ‌‌دهم. تهران: ميترا.
شميسا، سيروس. (1387). انواع ادبی. چ سوم. تهران: ميترا.
صالح رامسری، محمد قاسم. (1369). ضحّاکِ شاهنامۀ فردوسی. چ چهارم. تهران: امیر‌کبیر.
صفا، ذبیح‌الله. (1363). حماسه‌سرایی در ایران. چ چهارم، تهران: امیر‌کبیر.
عبادیان، محمود. (1372). در‌آمدی بر سبک‌شناسی در ادبیات. چ دوم. تهران: جهاد.
فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاه‌نامه. چ پنجم. تهران: آبان.
محجوب، محمد‌جعفر. (1371). آفرین فردوسی. تهران: مروارید.
مرتضوی، منوچهر. (1372). فردوسی و شاه‌نامه. چ دوم. تهران: پژوهش‌گاه.
معینی، فرزانه. (1389). «بررسی برخی عناصر داستانی در داستان ضحاک (پیرنگ، شخصیت و شخصیت پردازی، زاویه دید، صحنه و صحنه پردازی)». ایران: نامة پارسی. شمارة 52. <http://ensani.ir/file/download/article/20120413175018-5163-153.pdf>.
ملک‌الشعرا بهار، محمد‌تقی. (1377). سبک‌شناسی. به اهتمام کیومرث کیوان. تهران: مجید.
نولدکه، تئودور. (بی‌تا). حمّاسة ملّی ایران. ترجمۀ بزرگ علوی. با‌مقدّمۀ سعید نفیسی. چ سوم. تهران: سپهر.
یزدان‌پناه، سپیده. (1386). «نقد روان‌شناختی شخصیت ضحاک در شاه‌نامه». ایران: پژوهش‌نامۀ ادب حماسی (فرهنگ و ادب سابق). 3(5). <https://dorl.net/dor/20.1001.1.23225793.1386.3.5.9.0>.
چاپ شده
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2023 فصل‌نامۀ علمی - پژوهشی غالب
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution 4.0 می باشد.
