اشتباه در شخصیت طرفین عقد نکاح و آثار آن در حقوق افغانستان

نویسندگان

DOI:

https://doi.org/10.58342/ghalibqj.V.13.I.1.5

واژه‌گانِ کلیدی:

نکاح، زوجین، اشتباه، شخصیت طرفین عقد، اشتباه در اوصاف

چکیده

اشتباه بر‌اساس مادۀ 562 قانون مدنی که از عیوب اراده در عقود محسوب می‌­گردد، در عقد نکاح نیز از اهمیت ویژه‌­یی برخوردار است. اشتباه در عقد نکاح، برداشت خلاف از واقعیت است که یکی از طرفین عقد نسب به ‌هویت جسمی، مدنی یا در اوصاف، طرف دیگر دارد؛ بنابراین، بررسی اشتباه در عقد نکاح و آثار آن امر ضروری تلقی­ می‌شود. در مقاله حاضر، تلاش شده است با استفاده از روش کتاب‌خانه‌یی، با روی‌کرد اسنادی و به‌شیوۀ کیفی، توصیفی- تحلیلی اشتباه در شخصیت طرفین عقد نکاح و آثار آن در نظام حقوقی­ افغانستان مورد مطالعه قرار گیرد؛ لذا به این پرسش پاسخ داده که آیا برداشت خلاف از واقعیت، در صحت عقد نکاح لطمه‌یی وارد می­‌کند یا خیر و چه آثاری به­ بار می‌­آورد؟ یافته‌­های پژوهش نشان می‌­دهند که: اشتباه در عقد نکاح و آثار آن به‌گونه‌های ذیل است: اشتباه در هویت جسمی و مدنی که اساس و بنیاد عقد نکاح را تشکیل می‌­دهد، ماهیت و محوریت عقد را مختل می­‌کند و موجب بطلان عقد نکاح می‌گردد. اشتباه در اوصاف اساسی که ناشی از خود اشتباه‌کننده یا به‌­صورت تدلیس باشد، برپادارنده بخش مهمی از نکاح است، برای اشتباه‌کننده حق فسخ ایجاد می­‌کند. اشتباه در جهت و انگیزه، تأثیری بر صحت عقد نکاح ندارد.

شناخت‌نامۀ نویسنده

حکمت‌الله کریمی، جامعة المصطفی واحد گرگان

دانش‌آموختۀ کارشناسی‌ ارشد حقوق خصوصی، جامعة المصطفی واحد گرگان، ایران

سرچشمه‌ها/ منابع

قرآن کریم

ابراهیمی، محمد. (1382). ازدواج بابیگانگان در فقه ¬اسلامی و سایر شرایع الهی. چ2. قم: انتشارات مؤسسۀ بوستان‌ کتاب‌ قم.

‌بشله، ماری‌ نوئل؛ پیام‌ شهرجردی، محمدعثمان؛ ژوبل، عبدالبصیر؛ فائز، برات‌‌علی‌ متین و ظل‌الرحمن نجیب. (1392). دوره ‌حقوق وجایب. چ3. کابل: انتشارات سعید.

‌الجزیری، عبدالرحمن. (1969م). کتاب‌الفقه‌علی‌المذاهب الاربعه. ج4. مصر: المکتبةالتجاریة الکبری.

‌جعفرزاده، علی. (1390). دوره‌ حقوق ‌مدنی (حقوق‌مدنی خانواده نکاح و انحلال آن). چ 2. تهران: انتشارت ‌جاودانه ‌جنگل.

جعفری لنگرودی، محمد جعفر. (1399). وسیط در ترمینولوژی حقوق. چ 5. تهران: انتشارات گنج دانش.

حموی، صبحی. (2000م). المنجدفی‌اللغة العربیة ‌المعاصرة. بیروت – لبنان: انتشارات دارالمشرق. الطبعة أولی.

خالق‌یار، بشیراحمد. (1391). قواعد عمومی ‌عقود و قراردادها. کابل: انتشارات‌ سعید.

خلاف، عبدالوهاب. (1375). احکام‌الاحوال‌الشخصیة فی‌شریعة الاسلامیة. بیروت: الناشردار الکتب‌العلمیة. الطبعة الأولی.

دانش، حفیظ¬الله. (1400). حقوق‌ وجایب. چ 9. کابل: انتشارات ‌سیرت.

دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغت‌نامة ‌دهخدا. ج2. تهران: انتشارات دانش‌گاه تهران.

دیانی، عبدالرسول. (1395). حقوق‌ مدنی خانواده. چ 3. تهران: نشر میزان.

رسولی،‌ عبدالحسین. (1398). قواعد عمومی ‌قراردادها (مطالعه ‌تطبیقی ‌حقوق ‌افغانستان باکشورهای‌ عربی). چ 3. کابل: انتشارات‌ فرهنگ.

رسولی، محمد. (1386). حقوق‌ خانواده. تهران: انتشارات‌ آوای ‌نور.

روشن، محمد. (1393). حقوق‌ خانواده. تهران: انتشارات ‌جنگل ‌جاودانه.

سیاح، عبدالله. (1382). فرهنگ‌ بزرگ جامع نوین. ترجمه ‌المُنجد. چ 5. ج 2. تهران: انتشارات‌ اسلام.

شفایی، عبدالله. (1387). احوال ‌شخصیه شیعیان افغانستان. قم: انتشارات ‌جامعة‌المصطفی العالمیة.

شهیدی، مهدی. (1401). تشکیل‌ قراردادها و تعهدات. چ 16. تهران: انتشارات ‌مجد.

صفایی، سیدحسین؛ امامی، اسدالله‌. (1398). مختصر حقوق ‌خانواده. چ 53. ‌تهران: نشر میزان.

صفایی، سید حسین. (1399). قواعد عمومی قراردادها. چ 32. تهران: نشر میزان.

عبدالله، نظام‌الدین. (1395). شرح‌ قانون مدنی افغانستان ‌حقوق وجایب1(تصرفات و حوادث حقوقی، انواع، تنفیذ، انتهاء و اثبات و جیبه). چ 5. کابل: انتشارات ‌سعید.

عبدالله، نظام‌الدین. (1397). شرح قانون ‌مدنی افغانستان: حقوق‌ فامیل. چ 6. کابل: انتشارات سعید.

عدالت‌خواه، عبدالقادر. (1387). حقوق‌ فامیل. کابل: انتشارات‌ میوند.

عمید، حسن. (1380). فرهنگ فارسی‌ عمید. چ20. تهران: انتشارات ‌امیرکبیر.

فقیری‌ هروی، عبدالواحد. (1394). توضیح المسائل فقه حنفی (نکاح، طلاق و معاملات). چ 2. ج 2. خراسان ‌رضوی: انتشارات‌ شیخ‌الاسلام احمدجام.

کاتوزیان، ناصر. (1397). حقوق‌ خانواده (نکاح و طلاق رابط زن و شوهر). چ 5. ج1. تهران: انتشارات‌ گنج‌ دانش.

کاتوزیان، ناصر. (1400). اعمال ‌حقوق (قرارداد - ایقاع). چ 6. تهران: انتشارات‌ گنج ‌ دانش.

محقق ‌داماد، سید مصطفی. (1397). بررسی‌ فقهی حقوق‌ خانواده (نکاح و انحلال آن). چ 19. تهران: انتشارات‌ علوم اسلامی.

محمدی، عصمت‌الله. (1400). حقوق وجایب1. هرات – افغانستان: ‌انتشارت‌‌ قدس‌ مبارک.

المرغینانی، علی‌ بن‌ أبی‌بکر بن‌ عبدالجلیل الفرغانی. (593). الهدایه فی‌شرح بدایه المبتدی. ج 1. بیروت – لبنان. الناشرداراحیاءالتراث‌ العربی.

معلوف، لوئیس. (1393). المنجد. تهران: انتشارات‌ کتاب ‌عقیق.

معین، محمد. (1371). فرهنگ فارسی. چ 8. ج 1. تهران: انتشارات‌ امیرکبیر.

هدایت‌نیا، فرج‌الله. (1400). حقوق‌ خانواده در جمهوری اسلامی ‌ایران. چ 2. قم: انتشارات پژوهش‌گاه حوزه و دانش‌گاه.

پتکی، عبدالحمید. (1395). «بررسی فقهی حقوقی آثار اجبار و اکراه در عقد نکاح و مقایسه آن با آثار اشتباه». پایان‌نامه کارشناسی‌ ارشد. دانش‌کده حقوقِ دانش‌گاه گیلان.

صفایی، سید حسین. (1349). «اشتباه در شخص طرف‌ قرارداد در حقوق ایران و فرانسه». مجلۀ دانش‌کده حقوق و علوم ‌سیاسی دانش‌گاه تهران. 4. https://journals.ut.ac.ir/article_25553.html

فلاح، زکیه. (1399). «اشتباه در شخصیت در عقد‌ نکاح و ضمانت اجرای‌ آن». ایران: دو‌فصل‌نامه بین‌المللی ‌تحقیقات حقوق ‌قضایی. 1(2). https://civilica.com/doc/1273280

کیانی، بی‌بی‌گل؛ بامری، اسحاق. (1393)، «تدلیس در نکاح از منظر فقه و حقوق -ایران». ‌ایران: مجموعه‌¬مقالات‌ اولین‌کنفرانس کنگره بین‌المللی ‌فرهنگ و اندیشه دینی. https://civilica.com/doc/301106

مرادوند، کریم. (1400). «اثر اشتباه و اکراه در قراردادها». ایران: فصل‌نامه علمی‌ حقوقی قانون‌یار. ‌5(¬19).‌ https://civilica.com/doc/1565897

. قانون‌مدنی افغانستان. مصوب 1355 هجری‌ شمسی.

References

The Holy Quran

Abdullah,Nizamuddin,(2016),description of Afghan civil law, rights and obligations 1 (seizures and legal incidents,types, enforcement,termination and proof and pocket),Kabul,Saeed Publications,5th edition, p103.(in Persian)

Abdullah,Nizamuddin,(2018),Commentary on the Civil Code of Afghanistan:Family Law,Kabul,Saeed Publications,6th edition,p.36. (in Persian)

Adalat Khah,Abdul Qadir,(2008),Family Law,Kabul,Mayvand Publications,1st edition.P.49.(in Persian)

Al-Jaziri,Abd al-Rahman,(1969),Kitab al-Fiqh Ali-ul-Mahab al-Arba, Vol. 4, Egypt, al-Tajariyeh Al-Kubari Library.p.1(in Arabic)

Al-Kasani,Aladdin Abi Bakr bin Masoud,(2003),Bada’i’ al-Sana’i fi Tartib al-Shara’i’, vol.3,Beirut - Lebanon,publisher Dar al-Kutub al-Ilmiyya,second edition,p309.(in Arabic)

Al-Marghinani,Ali Abi Bakr bin Abdul-Jalil Al-Farghani,(Beta),Al-Hidaya fi Sharh Bidayyat Al-Mubtadi,vol.1, Beirut - Lebanon, published by Dar Ihya’ al-Tarath al-Arabi,p185.(in Arabic)

Al-Zahili,Wahbah,(1985),Fiqh al-Islami and Adlata,Vol.9,Quetta, Rashidiya School Publications,p.6513.(in Arabic)

Beshleh,Marie Noel,Payam Shahrjardi,Mohammad Osman Juhad,Abdul Basir Faez,Barat Ali Mateen and Zalur Rahman Najib,(2013),Law and Justice Course,Kabul,Saeed Publications,third edition,p32.(in Persian)

Civil Code of Afghanistan approved in 1976. (in Persian)

Danesh,Hafizullah,(2021),Rights and Jaib,Kabul,Sirat Publications,9th edition,pp.42-44.(in Persian)

Dehkhoda,Ali Akbar,(1998),Dehkhoda Dictionary,vol.2,Tehran, Tehran University Press,second edition of the new period,p2601.(in Persian)

Diyani,Abdul Rasul,(2016),Civil Rights of the Family,Tehran, Mizan Publishing House,3rd edition,p.229 (in Persian)

Ebrahimi,Mohammad,(2003),Marriage with Foreigners in Islamic Jurisprudence and Other Divine Laws,Qom,Publications of Bostan Kitab Qom Institute,second edition,p15.(in Persian)

Faqiri Heravi,Abdul Wahid,(2015),Taqf al-Masail Hanafi Jurisprudence (Marriage,Divorce and Transactions),Vol.2,Razavi Khorasan,Sheikhul-Islam Ahmadjam Publications,2nd edition,p5.(in Persian)

Hamwi, Sobhi,(2000),Al-Munjid in the Contemporary Arabic Language,Beirut - Lebanon,Dar Al-Mashreq Publications,first edition,p450.(in Arabic)

Hedayat-Nia,Faraj-Allah,(2021),Family Laws in the Islamic Republic of Iran,Qom,Hozha and University Research Center Publications,2nd edition,p.111.(in Persian)

Ibn Manzur,Jamal al-Din Muhammad bin Makram,(1414 AH), Lisan al-Arab,vol.4,Beirut - Lebanon,Dar Ihya al-Tarath al-Arabi,third edition,p279.(in Arabic)

Jafari Langroudi,Mohammad Jafar,(2019),Intermediate in Legal Terminology,Tehran,Ganj Danesh Publications,fifth edition,pp. 724-90.(in Persian)

Jafarzadeh,Ali,(2011),Civil Rights Course (Civil Rights of the Marriage Family and its Dissolution),Tehran,Javadane Jangal Publishing House,second edition,p.191.(in Persian)

Katouzian,Nasser,(2018),Family (marriage and divorce between husband and wife),Vol.1,Tehran,Ganj Danesh Publications,5th edition, pp.92-93-94.(in Persian)

Katouzian,Nasser,(2021) Law enforcement (contract - Iqaa),Tehran,Ganj Danesh Publications,6th edition,p.93.(in Persian)

Khaliqyar,Bashir Ahmad,(2012),General rules of contracts and contracts,Kabul,Saeed Publications,first edition,p.183.(in Persian)

Khlaf,Abdul-Wahhab,(1996),Personal Status Rulings in Islamic Law,Beirut,publisher Dar Al-Kutub Al-Ilmiyya,first edition,p15.(in Arabic)

Maalouf,Louis,(2014),Al-Munajjid,Tehran,Publications of the Book of Aqiq,first chapter,p836.(in Arabic)

Mohaghig Damad,Seyyed Mustafa,(2018),Jurisprudential review of family law (marriage and its dissolution),Tehran,Islamic Sciences Publications,19th edition,p26.(in Persian)

Mohammadi,Ismatullah,(2021),Laws of Wajaib1,Herat-Afghanistan,Quds Mubarak Publishing House,first edition,p94.(in Persian)

Moin,Mohammad,(1992),Farhang Farsi,Volume 1,Tehran,Amir Kabir Publications,8th edition,p287.(in Persian)

Omid,Hassan,(2001),Farhang Farsi Omid,Tehran,Amirkabir Publications,20th edition,pp.1219-186.(in Persian)

Rasouli,Abdul Hossein,(2019),General rules of contracts (a comparative study of Afghan law with Arab countries),Kabul,Farhang Publications,third edition,p.101.(in Persian)

Rasouli,Mohammad,(2007),Family Law,Tehran,Avai Noor Publications,first edition,p.28.(in Persian)

Roshan,Mohammad,(2014),family law,Tehran,Jangal Javadane Publications,first edition,p26.(in Persian)

Safaei,Seyed Hossein,(2020),General Rules of Contracts,Tehran,Mizan Publishing House,32nd edition,pp.101-109-111.(in Persian)

Safai,Seyyed Hossein and Asadullah Emami,(2019),Family Law Summary,Tehran,Mizan Publishing House,53rd edition,pp. 36-59-60 (in Persian)

Sayah,Abdullah,(2003),Farhang Bozur Jame Navin,translated by Al-Monjad,Tehran,Islam Publications,vol.2,fifth edition,p.3097. (in Arabic)

Shafa'i,Abdullah,(2008),the personal status of the Shiites of Afghanistan,Qom,Jamia Al-Mustafi Al-Alamiya Publications,first edition,p.181.(in Persian)

Shahidi,Mehdi,(2022),formation of contracts and obligations,Tehran,Majd Publications,16th edition,p.166.(in Persian)

Falah,Zakieh,(2020),Mistakes in character in the marriage contract and the guarantee of its execution,Biquarterly International Judicial Law Research,Volume 1,Issue 2,pp.57-58.(in Persian)

Kiani,Bibi Gol and Eshaq Bamri,(2014),Tadalis in Nikah from the perspective of Iranian jurisprudence and law,publication of the first conference of the International Congress of Religious Culture and Thought,p.5.(in Persian)

Muradvand,Karim,(2021),The effect of mistakes and reluctance in contracts,Qonun Yar Legal Scientific Quarterly,5th volume,19th issue,p16.(in Persian)

Pataki,Abdul Hamid,(2016),jurisprudential investigation of the effects of coercion and reluctance in the marriage contract and its comparison with the effects of mistakes,Master's thesis of the Faculty of Law,University of Gilan,pp. 42-9-22-39.(in Persian)

Safaei,Seyyed Hossein,(1349),Mistake in the person of the contracting party in Iranian and French law,Journal of Faculty of Law and Political Science of Tehran University,No.4,p.103.(in Persian)

Downloads

چاپ شده

2024-03-20

ارجاع به مقاله

کریمی ح. (2024). اشتباه در شخصیت طرفین عقد نکاح و آثار آن در حقوق افغانستان. فصل‌نامۀ علمی - پژوهشی غالب, 13(1), ۹۱ - ۱۱۲. https://doi.org/10.58342/ghalibqj.V.13.I.1.5