اصول اساسیِ میانجی‌گری تجاری در حقوق ایران و افغانستان
(با تکیه بر کنوانسیون سنگاپور، ۲۰۱۹ م)
DOI:
https://doi.org/10.58342/ghalibqj.V.14.I.1.2واژه‌گانِ کلیدی:
اصول میانجی‌گری، میانجی‌گری تجاری، اصول مصالحۀ تجاریچکیده
میانجی‌گری یکی از روش‌های حل اختلاف خارج از محاکم است، که به دلایل متعدد در موارد زیادی مورد استقبال دو طرف قرار می‌گیرد. در حوزۀ تجاری نیز این روش حل اختلاف به فراوانی مورد استفادۀ تاجران قرار می‌گیرد. موفقیت و اعتبار موافقت‌نامه ناشی از میانجی‌گری متکی بر شناخت و رعایت اصول کلیدی میانجی‌گری تجاری توسط میانجی و اصحاب دعوا‌ست؛ با‌وجود‌این، تاکنون مطالعۀ تطبیقی میان حقوق ایران و افغانستان پیرامون اصول میانجی‌گری تجاری صورت نگرفته است. هدف این مقاله شناسایی و تحلیل اصول کلیدی میانجی‌گری به‌منظور بهبود فرایند میانجی‌گری و به چالش‌کشیده‌نشدن موافقت‌نامه ناشی از میانجی‌گری است. این تحقیق با اتخاذ روی‌کرد توصیفی - تحلیلی به بررسی تطبیقی اصول اساسی میانجی‌گری در حقوق ایران، افغانستان، کنوانسیون سنگاپور (۲۰۱۹ م) و قانون نمونۀ آنسیترال (۲۰۱۸ م) پرداخته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند که: اصول حاکمیت اراده، استقلال، بی‌طرفی، حسن نیت و محرمانه‌گی، اصول اساسی میانجی‌گری در حقوق ایران، افغانستان و قانون نمونة آنسیترال هستند و در فرایند میانجی‌گری تأثیر به‌سزایی دارند، که نقض هر‌کدام سبب ختم و شکست میانجی‌گری می‌گردد؛ در مواردی ممکن است باعث ایجاد مسؤولیت مدنی و کیفری نیز بشود؛ با‌این‌حال، اصل حاکمیت اراده و محرمانه‌گی دارای محدودیت و استثنائاتی هستند، که مورد بحث قرار گرفته است. در نهایت نتایج پژوهش می‌تواند در بهینه‌سازی فرایند میانجی‌گری و اعتبار موافقت‌نامۀ میانجی‌گری به کارگذاران و میانجی‌گران تجاری، به‌ویژه در حوزة حقوق ایران و افغانستان کمک کند.
سرچشمه‌ها/ منابع
اسکینی، ربیعا؛ نیازیِ شهرکی، رضا. (1386). «مفهوم اصل حسن‌نیت و رفتار منصفانه». نشریۀ حقوقی گواه. (10). 3-21. http://noo.rs/bQTAR
افضلی، عبدالواحد. (1399). «حل‌و‌فصل اختلافات ناشی از سرمایه‌گذاری». کابل: بنیاد اندیشه (مجله چاپی).
جنیدی، لعیا. (1378). بررسی تطبیقی قانون نمونه. تهران: دانش‌گاه تهران.
درویشیِ هویدا، یوسف. (1393). شیوه‌های جایگزین حل و فصل اختلاف. چ دوم. تهران: میزان.
رحیم‌زاده و هم‌کاران. (1398). روش‌های حل منازعات تجارتی. کابل: وزارت تحصیلات عالی افغانستان.
شمس، عبدالله؛ بطحائی, سید‌فرهاد. (1396). «معیار تشخیص استقلال و بی‌طرفی داور». فصل‌نامة تحقیقات حقوقی. 20(77). 39-65. https://lawresearchmagazine.sbu.ac.ir/article_56506.html
شیروی، عبدالحسین. (1391). داوری تجاری بین‌المللی. تهران: سمت.
عادل، مرتضی؛ توکلی، محمد‌مهدی. (1392). «استقلال و بی‌طرفی داور در داوری داخلی و داوری تجاری بین‌المللی». تحقیقات حقوقی. 16(64). 191-216. http://noo.rs/UJwqh
عمید، حسن. (1375). فرهنگ فارسی. چ ششم. تهران: انتشارات امیرکبیر.
کاتوزیان، ناصر؛ عباس‌زاده، محمد‌هادی. (1392). «حسن نیت در حقوق ایران». مطالعات حقوق خصوصی. 43(3). 167-186. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.25885618.1392.43.3.10.6
کریمی، عباس؛ پرتو، حمیدرضا. (1393). حقوق داوری داخلی. چ سوم. تهران: نشر دادگستر.
کریمی، عباس؛ سلیمیان، اباالفضل. (1400). «تعهد حسن‌نیت در قراردادها در حقوق ایران و فرانسه». فصل‌نامة تمدن حقوقی. 4(8). 234-248. https://www.pzhfars.ir/article_132723.html
معین، محمد. (1386). فرهنگ فارسی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
واحد، شقایق؛ معبودیِ نیشابوری، رضا. (1394). «استقلال و بی‌طرفیِ داور؛ ترادف یا تمایز؟ (مطالعۀ تطبیقی در داوری تجاری بین‌المللی)». مطالعات حقوق تطبیقی. 6(1). 393-412. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.1735496.1394.6.1.18.7
Stephan, B. (2020). International Commercial Arbitration, Hart Publishing Oxford Beck Juristischer Verlag Dez.
The United Nation Convention on International settlement Agreements Resulting From Mediation, 2019 Singapore.
References
Aadel, Morteza; Tavakoli, Mohammad Mahdi. (2013). "Independence and Impartiality of the Arbitrator in Domestic and International Commercial Arbitration." Legal Research, 16(64), 191-216. http://noo.rs/UJwqh [In Persian]
Afzali, Abdulwahid. (2020). "Resolution of Disputes Arising from Investment." Kabul: Andisheh Foundation (Printed Journal). [In Persian]
Amid, Hassan. (1996). Persian Dictionary. 6th edition. Tehran: Amir Kabir Publishing. [In Persian]
Darvishi-e Hovida, Yousef. (2014). Alternative Dispute Resolution Methods. 2nd edition. Tehran: Mizan. [In Persian]
Janidi, Laya. (1999). Comparative Study of the Model Law. Tehran: University of Tehran. [In Persian]
Karimi, Abbas; Parto, Hamidreza. (2014). Domestic Arbitration Law. 3rd edition. Tehran: Dadgostar Publishing. [In Persian]
Karimi, Abbas; Salimian, Abolfazl. (2021). "The Obligation of Good Faith in Contracts in Iranian and French Law." Legal Civilization Journal, 4(8), 234-248. https://www.pzhfars.ir/article_132723.html [Persian]
Katouzian, Nasser; Abbaszadeh, Mohammad-Hadi. (2013). "Good Faith in Iranian Law." Private Law Studies, 43(3), 167-186. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.25885618.1392.43.3.10.6 [In Persian]
Mo'in, Mohammad. (2007). Persian Dictionary. Tehran: Amir Kabir Publishing. [In Persian]
Rahimzadeh et al. (2019). Methods of Commercial Dispute Resolution. Kabul: Ministry of Higher Education, Afghanistan. [In Persian].
Shams, Abdullah; Botahi, Seyed Farhad. (2017). "Criteria for Determining the Independence and Impartiality of Arbitrators." Legal Research Quarterly, 20(77), 39-65. https://lawresearchmagazine.sbu.ac.ir/article_56506.html [In Persian]
Shirovi, Abdulhossein. (2012). International Commercial Arbitration. Tehran: Samt. [In Persian]
Skini, Rabia; Niazi-e Shahraki, Reza. (2007). "The Concept of the Principle of Good Faith and Fair Behavior." Gavah Legal Journal, 10, 3-21. http://noo.rs/bQTAR [In Persian]
Stephan, B. (2020). International Commercial Arbitration, Hart Publishing Oxford Beck Juristischer Verlag Dez.
Vahid, Shaghayegh; Ma'budi-e Nishabouri, Reza. (2015). "Independence and Impartiality of the Arbitrator; Synonym or Distinction? (A Comparative Study in International Commercial Arbitration)." Comparative Legal Studies, 6(1), 393-412. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.1735496.1394.6.1.18.7 [In Persian]
The United Nation Convention on International settlement Agreements Resulting From Mediation, 2019 Singapore.
چاپ شده
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 مرتضی عادل،حفیظ الله محمدی
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution 4.0 می باشد.
