تسامح در عبادات از دیدگاه سنت نبوی

(مطالعۀ موردی: تسامح در ادای زکات)

چکیده

اسلام دین آسان‏گیری و تسامح بوده، بر همین مبانی استوار است و نمی‏خواهد پیروان خود را در تنگنا و مشقّت قرار دهد. پیام‌بر ^{صلی الله علیه وسلم} در بسیاری از احادیث شریف، مسلمانان را به آسان‏‌گیری و عدم سخت‌گیری دستور داده و یادآور شده، که بر مبنای دین حنفیّتِ بخشنده و آسان‏‌گیر مبعوث گردیده است. به همین منظور آسانی و آسان‏‌گیری از مهم‏‌ترین و بارزترین ویژه‌گی‏‌های شریعت این دینِ حنیف محسوب می‎شود. این دین برای ایجاد فشار و به غل و زنجیر‌کشیدن مردم، یا تکلیف آن‏‌ها به اعمال و افعالی‌که در توان‏ شان نیست نیامده؛ بل‌که برای تحقق خوش‌بختیِ همۀ بشریت آمده است و این امر را با سُبُک‌انگاری، رفع حرج، زدودن تنگناها و دفع مشقت تحقق بخشیده است. آسان‎گیری در بسیاری از عبادات و فرایض این دین، مدنظر قرار داده شده تا مسلمانان حین ادای آن‎ها با حرج روبه‌رو نشوند، «زکات» از شمار این عبادات و رکنِ پنجم اسلام است، که این پژوهش برخی از مظاهر آسان‏‌گیریِ سنت نبوی در ادای این فریضه را در پرتو احادیث و آثاری که در زمینه وجود دارد، به بحث گرفته است.