مسؤولیت کیفری در حقوق ایران و افغانستان
DOI:
https://doi.org/10.58342/ghalibqj.V.12.I.4.7واژه‌گانِ کلیدی:
افغانستان، ایران، تحول، حقوق کیفری، مسؤولیتچکیده
مسؤولیت کیفری در حقوق ایران و افغانستان، داراي اﻫﻤﯿﺖ به‌سزایی اﺳﺖ. ﻫﺮﮐﺲ ﺑﻪ ﺗﺒﻊ رﻓﺘﺎر ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪیی ﮐﻪ از روي قصد ﯾﺎ ﺗﻘﺼﯿﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﺪ، ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻮاﻗﺐ رﻓﺘﺎر ﻣﺠﺮﻣﺎنۀ ﺧﻮدش را ﺑﭙﺬﯾﺮد، ﺗﺎ به این ﻃﺮﯾﻖ، ﺣﻔﻆ ﻧﻈﻢ و اﻣﻨﯿﺖ ﻣﯿﺴﺮ ﮔﺮدد. مسؤولیت کیفری در ایران و افغانستان از آن به اهلیت تحمل کیفر برای مرتکب تعبیر شده است، و تحولاتی را نیز شاهد بوده‌است؛ از جمله این‌که تحمیل مجازات ملایم‌تر شده است. بناءً بر آن شدیم در این پژوهش با کمک از منابع کتاب‌خانه‌یی و استفاده از روش تحلیلی – توصیفی، ﺑﻪ هدف ﺷﻨﺎﺧﺖ تطبیقی ﻣﻔﻬﻮم مسؤولیت کیفری، ﭘﺎﯾﻪﻫﺎ، ﺷﺮاﯾﻂ اﯾﺠﺎﺑﯽ و ﺳﻠﺒﯽ ﻣﺴؤوﻟﯿﺖ جزایی و دگرگونی آن در ﺣﻘﻮق این دو کشور را به بررسی بگیریم. در حقوق افغانستان مسؤولیت جزایی و تطبیق جزا به شخصی متوجه می‌گردد، که با ارادۀ آزاد و در حالت صحت عقل و ادراک، عمل جرمی را مرتکب شود. نکات اشتراک دو کشور در این امر معمولاً عقل و اختیار بوده‌است. نکات افتراق در ایران سن مسؤولیت کیفری بلوغ از دیدگاه اسلام، و در قوانین وضعی افغانستان سن 18 سال معیار قرارداده شده است، که برای مسؤولیت کیفری کامل مورد توجه است. در نظام حقوقی هر دو کشور مسؤولیت کیفری تحولاتی را شاهد بوده است. هدف باز‌پروری با هدف اجتماعی‌کردن بزه‌کاران به اعمال سیاست ملایم و بخشش منتهی شد و با تسلط مجدد طالبان در افغانستان، قوانین موضوعه بخش جزایی لغو اعلام شده است.
سرچشمه‌ها/ منابع
قرآن کریم.
اردبیلی، محمدعلی. (1397). کلیات حقوق جزا. چ4. ایران: تهران. نشر میزان.
جعفریِ لنگرودی، جعفر. (1362). ترمینولوژی حقوق. تهرانک انتشارات گنج دانش.
دهخدا، علی اکبر. (1373). لغت‌نامة دهخدا. ج3. تهران: انتشارات دانش‌گاه تهران.
صانعی، پرویز. (1384). طرح مقدماتی حقوق جزای عمومی. تهران: انتشارات دانش‌کدة حقوق و علوم سیاسی دانش‌گاه تهران.
عمید، حسن. (1362). فرهنگ فارسی عمید. تهران: انتشارات امیرکبیر.
لوی‌برول، هانری؛ کوویلیه، ارمان؛ و گورویچ. (1388). حقوق و جامعه¬شناسی. ترجمۀ سید‌ابوالفضل، قاضی شریعت‌پناهی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
متین، نیلوفر. (1382). «مسؤولیت اجتماعی بنگاه‌ها در کاهش بلایای طبیعی (تجاربی از بنگلادش)». ایران: مجلۀ رفاه اجتماعی. 3(11). صص207-214. SID. https://sid.ir/paper/418812/fa
محقق هرچقان، علیرضا. (1390). سن مسؤولیت کیفری از منظر جرم‌شناسی. تهران: دادگستر.
مصباح یزدی. محمد تقی. (1393). دروس فلسفۀ اخلاق. تهران: انتشارات اطلاعات.
معظمی، شهلا. (1388). بزه‌کاری کودکان و نوجوانان. تهران: دادگستر.
معلوف، لویس. (1976). المنجد فی اللغه و الاعلام. بیروت: چاپ‌خانۀ شرقیه.
معین، محمد. (1372). فرهنگ فارسی معین. ج3. تهران: انتشارات امیرکبیر.
میرسعیدی، سید منصور. (۱۳۸۶). مسؤولیت کیفری. ج1. چ2. تهران: بنیاد حقوقی میزان.
میرسعیدی، سیدمنصور. (1383). مسؤولیت‌کیفری، قلم‌رو و ارکان. تهران: نشر میزان.
نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین. (1394). تقریرات درس جرم‌شناسی. (حمید، بهره‌مند؛ و محمد، صادری). تهران: دانش‌گاه امام صادق.
نعیمی، لیلا. (1382). «مسؤولیت کیفری اطفال از دیدگاه مکاتب مختلف». ایران: مجلۀ فقه و حقوق خانواده (ندای صادق). 8(32). 0-0. SID. https://sid.ir/paper/441528/fa
نفیسی، علی اکبر. (1317). فرهنگ نفیسی. ج5. تهران: انتشارات ناظم الاطباء.
ولیدی، محمد صالح. (1383). حقوق جزاء (مسؤولیت کیفری). چ2. تهران: انتشارات امیرکبیر.
قانون اساسی افغانستان، مصوب 1382 ه ش.
قانون اقدامات تأمینی مصوب 1339 هـ ش.
قانون مجازات اسلامی ایران، مصوب 1392.هـ ش.
قانون مجازات عمومی مصوب.1304 هـ ش
قانون مجازات عمومی اصلاحی 1352 هـ ش.
کُد جزای افغانستان مصوب 1396.هـ ش.
قانون جزا، افغانستان. جريده رسمي. شماره 1416. کابل: مطبعة بهير. 1355. هـ ش.
قانون مدنی، افغانستان، جريده رسمي. وزارت عدليه، کابل: مطبعة بهير، 1355 هـ ش.
نظام‌نامۀ جزای عمومی، افغانستان. 7/1302 هـ ش.
References
Holy Quran. (Arabic)
Ardabili, Mohammad Ali. (2017). General criminal law. Ch4. Iran Tehran. Publication of Mizan.(in Persian)
Jafari Langroudi, Jafar. (1983). Legal terminology. Ganj Danesh publishing house. (in Persian)
Dehkhoda, Ali Akbar. (1994). Dehkhoda dictionary. C3. Tehran: Tehran University Press. (in Persian)
Sanei, Parviz. (2005). Preliminary design of general criminal law. Tehran: Faculty of Law and Political Sciences Publications of Tehran University. (in Persian)
Omid, Hassan. (1983). Amid's Persian culture. Tehran: Amir Kabir Publications. (in Persian)
Levi-Brol, Henry; Covillier, Arman; and Gurevich. (2009). Law and sociology. Translated by Seyyed Abulfazl, Qazi Shariat Panahi. Tehran: Amir Kabir Publications. (in Persian)
Mateen, Nilofer. (2003). "Corporate social responsibility in reducing natural disasters (experiences from Bangladesh)". Iran: Social welfare magazine. 3(11). pp. 207-214. SID. https://sid.ir/paper/418812/fa(in Persian)
Mohaghegh Harchaghan, Alireza. (2011). The age of criminal responsibility from the perspective of criminology. Tehran: Judge. (in Persian)
Misbah Yazdi. Mohammad Taghi. (2013). Moral philosophy courses. Tehran: Information Publications. (in Persian)
Moazzami, Shahla. (2009). Delinquency of children and adolescents. Tehran: Judge. (in Persian)
Maalouf, Louis. (1976). Al-Munjad in Al-Laghe and Al-Alam. Beirut: Eastern Printing House. (in Persian)
Moin, Mohammad. (1993). Certain Persian culture. C3. Tehran: Amir Kabir Publications. (in Persian)
Mirsaeidi, Seyyed Mansour. (2007). Criminal liability. C1. Ch2. Tehran: Mizan Legal Foundation. (in Persian)
Mirsaeidi, Seyedmansour. (2004). Criminal responsibility, pen and elements. Tehran: Mizan Publishing. (in Persian)
Najafi Abrandabadi, Ali-Hossein. (2014). Presentations of criminology course. (Hamid, Behramand; and Mohammad, Sadari). Tehran: Imam Sadegh University. (in Persian)
Naimi, Leila. (2003). "Criminal responsibility of children from the point of view of different schools". Iran: Fiqh and Family Law Journal (Nadai Sadegh). 8(32). 0-0. SID. https://sid.ir/paper/441528/fa(in Persian)
Nafisi, Ali Akbar. (1938). Exquisite culture. C5. Tehran: Nazem al-Atba Publications. (in Persian)
Walidi, Mohammad Saleh. (2004). Criminal law (criminal liability). Ch2. Tehran: Amir Kabir Publications. (in Persian)
The Constitution of Afghanistan, approved in 2003 AH. (in Persian)
Security measures law approved 1960 AH. (in Persian)
Islamic Penal Code of Iran, approved in 2012. (in Persian)
General Penal Law approved in 1925 AH(in Persian)
Amended General Punishment Law 1973 AH. (in Persian)
Criminal Code of Afghanistan approved in 2016. (in Persian)
Penal Code, Afghanistan. official journal No. 1416. Kabul: Bahir Press. 1976. AH. (in Persian)
Civil Law, Afghanistan, Official Gazette. Ministry of Justice, Kabul: Bahir Press, 1976 AH. (in Persian)
General Penal Code, Afghanistan. 7/1302 AH. (in Persian)
چاپ شده
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2023 دکتر مهدی صبوری‌پور
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution 4.0 می باشد.
