چالش‌های نظام آموزش تحصیلات عالی در افغانستان
DOI:
https://doi.org/10.58342/ghalibqj.V.12.I.4.12واژه‌گانِ کلیدی:
افغانستان، آموزش، تحصیلات عالی، نهاد اکادمیک، نظام آموزشیچکیده
پیش‌رفت یک کشور مستلزم نظام تحصیلات عالی نیرومند است. توانایی یک جامعه توسط تحصیلات عالی، که نیازهای ملّی را تأمین می‌کند پیشتی‌بانی می‌شود. در دنياي امروز، بیش‌تر مراکز آموزش عالي سه مأموريت اصلی؛ آموزش، پژوهش و ارائۀ خدمات را بر عهده دارند. اين نهادها نقش مهمی در ابعاد گوناگون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سياسی جامعه دارند، به همین جهت باید نگاه ویژه‌یی به آن‌ها داشت. بررسی جای‌گاه و نقش تحول‌آفرین نهادهای اکادمیک در فرایند توسعه از اهمیتِ فراوانی برخوردار است. امروزه در تمام دنیا نهادهای اکادمیک سرمنشأ و مظهر تحول و توسعۀ کشورها تلقی می‌گردند. از طرفی پایین‌بودن کیفیت آموزش عالی خود را به‌صورت یک مسأله در حوزۀ اجتماعی نشان می‌دهد و ضعف‌ها و نارسایی‌ها در نظام تحصیلی نشان از فقدان سازوکارهای مناسب برای آموزش می‌باشد. هدف این مقاله نقد و ارزیابی وضعیت نظام آموزشی کشور می‌باشد، و این سؤال مطرح شده است، که چالش اصلی نظام آموزش عالی در افغانستان چیست؟ و چرا با گذشت زمان زیاد از تأسیس اولین نهادِ تحصیلات عالی در کشور، هنوز کشور فاصلۀ زیادی با توسعه دارد؟ و چرا آموزش عالی قادر به حل مسأله در جامعه نیست؟ در پاسخ نیز، فرضیۀ ما این خواهد بود که نظام تحصیلات عالی با مجموعه‌یی از چالش‌های درونی و بیرونی درگیر بوده است، و به‌همین جهت نتوانسته در حل مسائل جامعه اثرگذار باشد. این پژوهش بر اساس روش توصیفی - تحلیلی بوده، و شیوۀ گردآوری داده‌ها و اطلاعات به‌صورت کتاب‌خانه‌یی می‌باشد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند: آموزش عالی در افغانستان بر نظام کهنه و فرسودۀ تدريسی متمرکز شده و کیفیت آموزش به‌طور گسترده‌یی مورد بی‌اعتنایی قرار گرفته است، که اين موضوع باعث اثرات زیان‌بار تحصيلی، عدم برون‌دهی نيروی متخصص و ضعف کارکردی این نهادهای اکادمیک گرديده است.
سرچشمه‌ها/ منابع
ایکنا، (14/10/1400). «بررسی ساختار نظام آموزشی کشور؛ از نابرابری در فرصت‌های آموزشی تا مشکلات آموزش مجازی و مطالبات فرهنگیان». خبرگزاری میزان. برداشت: (09/ 09/ 1402). قابل دست‌رس در: https://www.mizanonline.ir/fa/news/755338/%
پناهی، محمد حسین. (١٣٩٤). «توسعۀ فرهنگی ضرورت توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و سیاسی». ایران: فصل‌نامۀ برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی. شمارۀ 22.
ثابتی، مریم؛ سپهر، محمد همایون؛ احمدی، فخرالدین. (1393). «نقش آموزش عالی در توسعۀ ملّی». ایران: مجلۀ مطالعات توسعۀ اجتماعی. 6(4).
جاویدی، غلام رضا. (24/11/1400). «توسعۀ علمی و موانع آن در افغانستان». برداشت: (09/ 09/ 1402). قابل دست‌رس در:
رحمانی، یزدری، علی. (۱۳۹۱). مدیریت بحران افغانستان عوامل(و راه‌کارها). قم: ميراث ماندگار.
روزنامۀ هشت صبح کابل. (24/08/1401). «سیر نزولی فرهنگ کتاب‌خوانی در کشور». برداشت: (09/ 09/ 1402). قابل دست‌رس در: https://8am.media/fa/the-downward
شیبانی تذرجی، صدیقه. (1391). «نقد و ارزیابی وضعیت موجود نظام آموزش و پرورش در کشور». کنگرۀ پیش‌گامان پیش‌رفت. برداشت: (09/ 09/ 1402). قابل دست‌رس در: SID. https://sid.ir/paper/863793/fa
عمر، معروف. (18/10/1398). «ضعف سيستم آموزش عالي در افغانستان و اُفت تحصيلی دانش‌جويان». برداشت: (09/ 09/ 1402). قابل دست‌رس در: https://noonweekly.com/%D8%B6%D8%B9%D9%81
غفاری، عبدالله (20/10/1397). «ارتقای کیفیت تحصیلات عالی در افغانستان؛ چالش‌ها و دست‌آوردها». برداشت: (09/ 09/ 1402). قابل دست‌رس در: http://www.dailyafghanistan.com/opinion_detail.php?post_id=146357
غلامی، زهرا. (1399). «بررسی نقش دانش‌گاه‌ها در توسعة فرهنگی افغانستان». مجموعه مقالات سومین همایش گفت‌و‌گوهای میان اندیش‌مندان ایران و افغانستان. (گفت و گو دربارۀ توسعه). برگزار کننده: پژوهش‌کدۀ فرهنگ‌پژوهی دانش‌گاه علامه طباطبایی.
کلاهدوزی، احمد. (1394). «آسیب‌شناسی نظام آموزش عالی (فصل سوم کتاب کیفیت گرایی)». برداشت: (09/ 09/ 1402). قابل دست‌رس در: http://kolahdooziahmad.blogfa.com/post/5
کوئن، بروس. (۱۳۹۳). مباني جامعه‌شناسي. ترجمۀ عباس توسلي و رضا فاضل. تهران: سیمیا.
نهاوندی، الهام. (02/06/1402). «دانش‌جو‌محوری و اُفت کیفیت آموزش». پای‌گاه تحلیلی خبری نظرآنلاین. برداشت: (09/ 09/ 1402). قابل دست‌رس در:
https://nazaronline.ir/1642/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%AC%D9%
وزارت تحصیلات عالی. (1394). لایحۀ سیستم کریدت مؤسسات تحصیلات عالی افغانستان. https://qaad.edu.af/dr/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1
چاپ شده
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2023 دکتر محمد طاهر تنزه‌ای
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution 4.0 می باشد.
