شروط ضمن عقد ازدواج در فقه حنفی و قانون مدنی افغانستان

چکیده

شریعت اسلام به‌منظور تحقق عدالت، بنای خانوادهٔ سالم و حفظ حقوق زن و شوهر، مجموعه‌یی از احکام و قواعد کلی را وضع نموده است. از‌جمله حقوقی‌که شریعت اسلام برای مرد و زن قایل است، حق شرط‌گذاری در عقد ازدواج است، طوری‌که‌ مخالف مقتضی آن نباشد. هدف این تحقیق، شناخت شروط ضمن عقد نکاح در فقه حنفی و قانون مدنی افغانستان بوده است؛ به همین جهت پرسش اساسی‌یی که در این خصوص مطرح شده این است، که شروط ضمن عقد نکاح در فقه حنفی و قانون مدنیِ افغانستان چیست؟ برای پاسخ‌یابی به این پرسش، از روش تحلیلی – مقایسه‌وی و منابع کتاب­خانه‌یی استفاده گردیده است. یافته­‌های این پژوهش نشان می­‌دهند که شروط ضمن عقد نکاح در فقه حنفی شاملِ شروط صحیح، شروط فاسد و شروط باطل بوده، شروط صحیح عبارت از شروطی­اند که یا موافق مقتضای عقد است، یا این که مؤکدِ آن و یا شرع در مورد آن اجازه داده است، یا این که در عُرف جاری است. شروط ضمن عقد نکاح اگر از جمله شروط صحیح باشند، وفا به آن حتمی بوده و عقد نیز صحیح پنداشته می­‌شود. اگر شروط ضمن عقد نکاح از جمله شروط فاسد و یا شروط باطل باشند، به اساس فقه حنفی، عقد صحیح و شرط لغو می­باشد. بناءً برخی از شروط عقد را باطل می‌سازند؛ مانند نکاح موقت. شروط ضمن عقد نکاح در قانون مدنی به‌طور مفصل بیان نشده، بل‌که به طور پراکنده احکامی که به توافقات عقد ازدواج مربوط می‌شوند، اشاره گردیده است. اگر شروط ضمن عقد مخالف قانون و اهداف ازدواج باشد،‌ عقد صحيح و شرط باطل پنداشته مي­‌شود