اندیشه‌کده‌ها و آسیب‌شناسی عمل‌کردشان در افغانستان

(۲۰۰۴–۲۰۲۴)

نویسندگان

  • عتیق‌الله رحیمی پوهنملِ دیپارتمنت حقوق عمومی، پوهنزی/ دانش‌کدۀ حقوق و علوم سیاسی، پوهنتون/ دانش‌گاه کابل، کابل، افغانستان https://orcid.org/0009-0005-4602-1864

DOI:

https://doi.org/10.58342/ghalibqj.V.14.I.3.12

واژه‌گانِ کلیدی:

افغانستان، اندیشه‌کده‌ها، آسیب‌شناسی، تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری

چکیده

اندیشه‌کده‌ها، مؤسسات و سازمان‌هایی هستند که در حوزه‌های علوم انسانی، علوم اجتماعی، اقتصاد، سیاست و حتا امور نظامی به پژوهش، تحلیل، پالیسی‌سازی، برنامه‌ریزی، آینده‌پژوهی و مطالعات آینده می‌پردازند. هرچند دیدگاه‌ها دربارۀ نقش اندیشه‌کده‌ها متفاوت است، عمده‌وظایف آن‌ها شامل شناسایی مسائل، اولویت‌بندی برنامه‌های کلان، انجام پژوهش و تحلیل، ارائۀ ایده‌های نو، مشاوره به تصمیم‌گیران و شکل‌دهی و تأثیرگذاری بر افکار عمومی است. حضور و فعالیت این نهادها در افغانستان هم‌راه با تأثیر محدود دستاوردهای‌شان در بیست سال گذشته، نیاز به پژوهش‌های آسیب‌شناسانه و ارزیابی عمل‌کرد را بیش از پیش برجسته می‌سازد. هدف اصلی این مطالعه شناسایی کاستی‌ها و چالش‌های عمل‌کردی اندیشه‌کده‌ها در افغانستان و ارائۀ راه‌کارهای عملی برای رفع آن‌ها بوده است. ‌پرسش محوری پژوهش این است: «اندیشه‌کده‌های افغانستان در بیست سال گذشته با چه نارسایی‌ها و کاستی‌های کارکردی مواجه بوده‌اند؟» روش این پژوهش کیفی است و داده‌ها از طریق مطالعات کتاب‌خانه‌یی و مصاحبه‌های میدانی گردآوری شده‌اند. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از حیث ماهیت توصیفی– تحلیلی است. یافته‌ها نشان می‌دهد که اندیشه‌کده‌های داخلی، اعم از دولتی و غیردولتی، با چالش‌هایی هم‌چون کم‌بود نیروی انسانی و ظرفیت، ضعف دست‌رسی به اطلاعات، فقدان استقلال مالی، بنیان‌های علمی ضعیف، ناپایداری ساختارهای سازمانی، نبود برنامه‌های بلندمدت، حمایت محدود دولت، فقدان بازار برای عرضة محصولات پژوهشی، وابسته‌گی به کمک‌های خارجی، عدم اعتماد کافی عمومی و فرهنگ ضعیف بهره‌مندی از این نهادها مواجه بوده‌اند.

شناخت‌نامۀ نویسنده

عتیق‌الله رحیمی، پوهنملِ دیپارتمنت حقوق عمومی، پوهنزی/ دانش‌کدۀ حقوق و علوم سیاسی، پوهنتون/ دانش‌گاه کابل، کابل، افغانستان

عتیق‌الله رحیمی، پوهنملِ دیپارتمنت حقوق عمومی در پوهنتون کابل است. او دارای ماستری در رشتۀ سیاست‌گذاری و اداره‌ی عمومی (MPPA) و لیسانس در رشتۀ حقوق (LLB) از پوهنتون کابل می‌باشد. وی نویسندۀ چهار کتاب علمی در حوزه‌های حقوق و اداره است. ساحات تخصصی او شامل حقوق دیپلماتیک و قونسلگری، ادارۀ عمومی و ره بری می‌باشد. او در کنار تدریس، به‌گونۀ فعال در پژوهش‌ها و فعالیت‌های علمی سهم می‌گیرد.

سرچشمه‌ها/ منابع

Afghanistan Institute for Strategic Studies. (2014). Annual report 2014. Kabul: AISS.]In Persian[

Afghanistan Research and Evaluation Unit. (2015). AREU among top 10 think tanks in Central Asia. Retrieved from https://areu.org.af]In Persian[

Afghanistan Women’s Think Tank. (2016). About us. Retrieved from https://afwt.org

Asan Institute for Policy Studies. (2015). Global Go To Think Tank Index Report. Seoul: Asan.

Asian Development Bank Institute. (2020). Annual report 2020. Tokyo: ADBI.

Ayubi, Yashar. (2020). Think Tanks: The Contemporary Necessity for Decision-Making Centers. Tehran: SAMT.]In Persian[

Boucher, Stéphan, & Rouvroy, Martin. (2008). Think Tanks(Seyed Hamid Raziei, Trans.). Tehran: Ministry of Foreign Affairs.]In Persian[

Center for China and Globalization. (2019). Annual report 2019. Beijing: CCG.

Fischer et all. (2007). Handbook of public policy analysis: theory, politics, and methods. Taylor & Francis Group

Fraussen and Halpin. (2017). Think tanks and strategic policymaking: the contribution of think tanks to policy advisory systems. ResearchGate.

Global Institute for Tomorrow. (2016). About GIFT. Retrieved from https://global-inst.com

Gomart, Thomas. (2019). What is a Think Tank? A French Perspective. French Institute of International Relations

Harbesch, Emilia (2025). Article: Knowing Afghanistan: Mediated Knowledge Production, Journal of International Relations and Development

Hayat, Khadijeh. (2023). Examining the Role of Think Tanks in the Formulation and Implementation of Public Policies. Kabul: Faculty of Law and Political Science.]In Persian[

Heart of Asia Society. (2020). Mission and vision. Retrieved from https://heartofasiasociety.org

iGCU, Peking University (report summary). (2021). Analysis of think tanks in China: counts reported in 2020 index. (summary citing 1,413 for China). (en.igcu.pku.edu.cn)

Japan Institute of International Affairs. (2020). Annual report 2020. Tokyo: JIIA.

Knill and Tosun. (2011). Policymaking. Oxford University

Konrad-Adenauer-Stiftung. (2010). National Center for Policy Research: Policy advice in Afghanistan. Berlin: KAS.

McGann, J. G. (2020). Global Go To Think Tank Index Report. Lauder Institute, University of Pennsylvania. Retrieved from PDF and official report. (Bruegel)

McGann,James G. (2005). Think Tanks and Policy Advice in the US. Foreign Policy Research Institute.

MERICS (Mercator Institute for China Studies). (2024). Whispering advice, roaring praises: The role of Chinese think tanks under Xi Jinping (analysis & updated counts for China1,900). (MERICS)

On Think Tanks. (2020). Think Tank State of the Sector / Open Think Tank Directory (2020–21 report). On Think Tanks / Open Directory. (On Think Tanks)

Qolipour, Rahmatullah. (2017). Organizational Decision-Making and Public Policy. 8th ed. Tehran: Organization for the Study and Compilation of Humanities Books (SAMT).]In Persian[

Rahimi, Ateequllah. (2022). Lecture Notes on Public Policy Analysis. Kabul: University of Kabul Press.]In Persian[

Ruser, Alexander. (2016). What to Think About Think Tanks: Towards a Conceptual

Singapore Institute of International Affairs. (2019). SIIA ranked top think tank in ASEAN and Asia. Singapore: SIIA.

Stone, Diane. (1996). Capturing the political imagination: think-tanks and the policy. Great Britainby FRANKCASS.

Stone, Diane. (2005). Think Tanks and Policy Advice in Countries in Transition. Asian Development Bank Institute Symposium.

Taiwan-Asia Exchange Foundation. (2018). Annual report 2018. Taipei: TAEF.

UNITAR. (2017). MOU with Capacity for Afghanistan (C4A): Afghanistan’s first official think tank. Geneva: United Nations Institute for Training and Research.

University of Pennsylvania Libraries / Guides. (2025). Public policy research think tanks overview and counts (guide summary referencing go-to index). (guides.library.upenn.edu)

University of Pennsylvania. (2021). Global go to think tank index report 2020. Philadelphia: University of Pennsylvania.

Weaver, R. Kent. (1989). The Changing World of Think Tanks. The Brookings Institution.

چاپ شده

2025-09-23

ارجاع به مقاله

رحیمی A. (2025). اندیشه‌کده‌ها و آسیب‌شناسی عمل‌کردشان در افغانستان: (۲۰۰۴–۲۰۲۴). فصل‌نامۀ علمی - پژوهشی غالب, 14(3), ۱۱۷ - ۱۳۷. https://doi.org/10.58342/ghalibqj.V.14.I.3.12