راه‌برد‌های اصلاحی برای بهبود نظارت و مبارزه با فساد مالی

نویسندگان

  • محمد ابراهیم مصون پوهنملِ دیپارتمنت حقوق، پوهنځی/ دانش‌کدۀ حقوق و علوم سیاسی، پوهنتون/‌‌ دانش‌گاه جامی، هرات، افغانستان https://orcid.org/0009-0006-4294-1951
  • محمد طارق وامق ‌هیئت علمی دیپارتمنت حقوق، پوهنځی/ دانش‌کدۀ حقوق و علوم سیاسی، پوهنتون/ دانش‌گاه جامی، هرات، افغانستان https://orcid.org/0000-0001-9161-9623

DOI:

https://doi.org/10.58342/ghalibqj.V.14.I.2.8

واژه‌گانِ کلیدی:

فساد مالی، مبارزه با فساد، ساختار نظارتی، شفافیت، پاسخ‌گویی، ریشه‌های فساد

چکیده

فساد مالی یکی از معضلات برجستۀ نظام‌های اداری است، که به‌طور گسترده در قالب مسائل سیاسی، اقتصادی و گاهی فرهنگی و اخلاقی، مشروعیت نظام‌ها را تهدید می‌کند. ضعف حاکمیت در مقابله با این معضل می‌تواند فرایند رشد و توسعۀ اقتصادی را با چالش‌های جدّی مواجه سازد. فساد مالی در کشورهای در‌حالِ توسعه، به‌ویژه در ابعاد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، بحران‌هایی ایجاد می‌کند، که مقابله با آن نیازمند اصلاحات اساسی در فرایندهای اقتصادی و اداری است. شفافیت، تقویت نهادهای نظارتی و اصلاحات قانونی از ضروریات اساسی در این راستا به‌شمار می‌آید. این تحقیق با هدف شناسایی و بررسی مؤثرترین عوامل برای زدودن فساد مالی در یک ساختار نظارتی، به‌دنبال پاسخ به این پرسش بوده است که: کدام عوامل و سازوکارها می‌توانند به کاهش فساد مالی و بهبود عمل‌کرد نهادهای نظارتی کمک کنند؟ یافته‌های این تحقیق که با روش تحلیل- توصیفی و با استفاده از داده‌های کتاب‌خانه‌یی انجام شده است، نشان می‌دهند که: برای مبارزۀ مؤثر با فساد مالی، علاوه بر پرداختن به معلول‌ها، باید به کشف و خنثا‌سازی ریشه‌های فساد نیز پرداخته شود. یکی از عوامل کلیدی در کاهش فساد مالی، تقویت ساختارهای نظارتی مستقل و شفاف است، که قادر به شناسایی و برخورد با ریشه‌های فساد در نظام اداری و اجرایی می‌باشند.

شناخت‎‌‌نامۀ نویسنده‌گان

محمد ابراهیم مصون، پوهنملِ دیپارتمنت حقوق، پوهنځی/ دانش‌کدۀ حقوق و علوم سیاسی، پوهنتون/‌‌ دانش‌گاه جامی، هرات، افغانستان

پوهنملِ دیپارتمنت حقوق، پوهنځی/ دانش‌کدۀ حقوق و علوم سیاسی، پوهنتون/‌‌ دانش‌گاه جامی، هرات، افغانستان

محمد طارق وامق، ‌هیئت علمی دیپارتمنت حقوق، پوهنځی/ دانش‌کدۀ حقوق و علوم سیاسی، پوهنتون/ دانش‌گاه جامی، هرات، افغانستان

‌هیئت علمی دیپارتمنت حقوق، پوهنځی/ دانش‌کدۀ حقوق و علوم سیاسی، پوهنتون/ دانش‌گاه جامی، هرات، افغانستان

سرچشمه‌ها/ منابع

الوانی، سید مهدی. (1388). مدیریت عمومی. چ 37. تهران: نشر نی.

براتی، نظام؛ زارعی، محمد‌حسین. (1395). «مجموعه مقالات همایش کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد: بررسی نقش مشارکت مردم و جامعه مدنی در مبارزه با فساد». چاپ اول.

جزنی، نسرین. (1388). مدیریت منابع انسانی. چ ششم. تهران: نشر نی.

خدمتی، ابوطالب. (1393). مبارزه با فساد اداری با رویکرد اسلامی. تهران: پژوهش‌گاه حوزه و دانش‌گاه‌.

خضری، محمد. (1387). «آسیب‌‌شناسی روش‏های مبارزه با فساد اداری در ایران». فصل‌نامة مطالعات راهبردی. 11(42). 813-826. https://quarterly.risstudies.org/article_925.html

دادگر، حسن؛ مصومی‌نیا، غلامعلی. (1386). فساد مالی. چ دوم. تهران: کانون اندیشة جوان.

رفیع‌پور، فرامرز. (1386). سرطان اجتماعی فساد. تهران: شرکت سهامی انتشار.

زرگری، سید‌مهدی. (1390). پیش‌گیری از بزه‌کاری. تهران: مؤسسة نگاه بینه.

صالحی، غلام‌رضا. (1391). راه‌بردهای مبارزه با فساد اداری. چ دوم. تهران: انتشارات جنگل.

عباس‌زادگان، سید محمد. (1383). فساد اداری. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

‌فاضل، حمید. (1396). ظرفیت‌های تمدن اسلام. چ دوم. تهران: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.

متحدیان، رحیم. (1390). ارتقای سلامت اداری و مبارزه با فساد. تهران: شرکت فرآزما پردازش.

مصون، محمد‌ابراهیم. (1400). آسیب‌شناسی ساختار نظارتی در پیش‌گیری از فساد مالی در ایران و افغانستان. ‌پایان‌نامة دکتری‌. دانش‌گاه تهران، رشتة حقوق جزا و جرم‌شناسی.

مطهری، مرتضی. (1389). مجموعه آثار. ‌ج 17‌. چ چهاردهم. تهران: بی‌جا.

منفرد، لیلا. (1395). فساد در نظام‌های قضایی: گزارش سازمان شفافیت بین‌الملل در سال 2007. تهران: پژوهش‌گاه قوة قضائیه.

مؤسسة تحقیقاتی تدبیر اقتصاد. (1382). فساد مالی و اقتصادی: ریشه‌ها، پیامدها، پیش‌گیری و مقابله: ریشه‌ها و علل فساد مالی و اقتصادی در ایران. تهران: مؤسسة تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.

نهرو، جواهر لعل. (1363). میعاد با سرنوشت. ‌ترجمة محمود تفضلی‌. تهران: انتشارات توس.

References

Alvani, Seyyed Mehdi. (2009). General Management (37th ed.). Tehran: Ney Publishing. [In Persian]

Barati, Nezam; Zarei, Mohammad-Hossein. (2016). Proceedings of the Conference on the United Nations Convention against Corruption: Examining the Role of Public Participation and Civil Society in Combating Corruption (1st ed.). [In Persian]

Jazani, Nasrin. (2009). Human Resource Management (6th ed.). Tehran: Ney Publishing. [In Persian]

Khedmati, Abutaleb. (2014). Combating Administrative Corruption from an Islamic Perspective. Tehran: Research Institute of Seminary and University. [In Persian]

Khezri, Mohammad. (2008). “Pathology of Methods for Combating Administrative Corruption in Iran.” Strategic Studies Quarterly, 11(42), 813–826. https://quarterly.risstudies.org/article_925.html [In Persian]

Dadgar, Hassan; Masouminia, Gholamali. (2007). Financial Corruption (2nd ed.). Tehran: Kanoon Andisheh Javan. [In Persian]

Rafiee-Pour, Faramarz. (2007). The Social Cancer of Corruption. Tehran: Sherkat Sahami Enteshar. [In Persian]

Zargari, Seyyed Mehdi. (2011). Crime Prevention. Tehran: Negah-e Bineh Institute. [In Persian]

Salehi, Gholam-Reza. (2012). Strategies for Combating Administrative Corruption (2nd ed.). Tehran: Jangal Publications. [In Persian]

Abbaszadegan, Seyyed Mohammad. (2004). Administrative Corruption. Tehran: Office for Cultural Research. [In Persian]

Fazel, Hamid. (2017). The Civilizational Capacities of Islam (2nd ed.). Tehran: Al-Mustafa International Translation and Publishing Center. [In Persian]

Mottahadian, Rahim. (2011). Promoting Administrative Health and Combating Corruption. Tehran: Farazma Pardazesh Company. [In Persian]

Masoon, Mohammad-Ebrahim. (2021). Pathology of Supervisory Structure in Preventing Financial Corruption in Iran and Afghanistan. Doctoral Dissertation, University of Tehran, Department of Criminal Law and Criminology. [In Persian]

Motahhari, Morteza. (2010). Collected Works, Vol. 17 (14th ed.). Tehran: Bijā. [In Persian]

Monfared, Leila. (2016). Corruption in Judicial Systems: Report of Transparency International in 2007. Tehran: Judiciary Research Institute. [In Persian]

Tadbir-e-Eghtesad Research Institute. (2003). Financial and Economic Corruption: Roots, Consequences, Prevention and Confrontation: Roots and Causes of Financial and Economic Corruption in Iran. Tehran: Tadbir-e-Eghtesad Research Institute. [In Persian]

Nehru, Jawaharlal. (1984). Tryst with Destiny (Trans. Mahmoud Tafazzoli). Tehran: Tous Publications. [In Persian]

Downloads

چاپ شده

2025-07-22

ارجاع به مقاله

مصون م. ا., & وامق م. ط. (2025). راه‌برد‌های اصلاحی برای بهبود نظارت و مبارزه با فساد مالی. فصل‌نامۀ علمی - پژوهشی غالب, 14(2), ۱۹۷-۱۷۱. https://doi.org/10.58342/ghalibqj.V.14.I.2.8