حق حاکمیت دولت بر منابع طبیعی از منظر حقوق بین‌الملل
DOI:
https://doi.org/10.58342/ghalibqj.V.13.I.4.2واژه‌گانِ کلیدی:
حاکمیت، منابعِ طبیعی، دولت، حقوق بینالمللچکیده
یکی از عمده‌ترین مسائل و در عین حال بحث‌بر‌انگیزترین موضوعات حقوقی، مسألۀ حاکمیت است. حاکمیت علاوه‌بر‌‌این‌که جدال‌برانگیز است، اِعمال آن بر موارد تحت پوشش نیز بحث‌های گسترده‌یی را به هم‌راه دارد؛ از‌این‌رو، یکی از موضوعات و مسائل بسیار مهم و هم‌چنان با ارزشِ حاکمیت، حاکمیت دولت‌ها بر منابع طبیعی می‌باشد. اهمیت این موضوع زمانی بیش‌تر تبارز می‌یابد که دولت‌ها منابع طبیعی را ملّی‌سازی نموده و حاکمیت بر آن‌ها را جزو حقوق ذاتی خویش می‌دانند و تبیین منزلت این ادعا در حقوق بین‌الملل هدفی است، که مورد‌توجه قرار می‌گیرد. با‌توجه به این مطالب، بررسی این‌که مسألۀ حاکمیت بر منابع طبیعی به‌عنوان یک حق طبیعی و ذاتی برای دولت‌ها در حقوق بین‌الملل چه‌گونه است؟ پرسش اساسی این پژوهش را ساخته است. با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با کمک از منابع کتاب‌خانه‌یی، مسأله مورد کندوکاو قرار گرفته و نتایج آن بیان‌گر آن است که موضوع حق حاکمیت دولت‌ها بر منابع طبیعی در حقوق بین‌الملل مورد توجه قرار گرفته و حکایت از آن دارد، که این حق برای دولت‌های مستقل جای‌گاه حق ذاتی و جدایی‌ناپذیر از حاکمیت را دارد و هم‌چنین منزلت حق حاکمیت بر منابع طبیعی به‌عنوان یک قاعدۀ حقوقی، اگر نگوییم قاعدۀ آمره است، می‌توان آن را از‌جمله قواعد عام‌الشمول حقوق بین‌الملل پنداشت.
سرچشمه‌ها/ منابع
احمدی، فضل احمد. (1402). حقوق بین الملل. ج اول. کابل: انتشارات سعید.
برامز، بنگت؛ حیرانی نوبری، علی. (1367). «حاکمیت در منابع طبیعی». مجلۀ حقوقی بین‌المللی. 9(شمارۀ 11). 211-224. https://www.cilamag.ir/article_18370.html
صابری، نصرت‌الله؛ منصوره، باقری‌پور. (1397). «بررسی نظام حقوقی حاکم بر منابع طبیعی مشترک با اتکا به کنوانسیون حقوق دریاها». مجلۀ علمی رویکردهای پژوهشی در علوم اجتماعی. 4(14). 79 - 86. https://rassjournal.ir/user/articles/2681
مشهدی، علی. (1397). حقوق منابع طبیعی. (تقریرات درس). دانش‌گاه تهران- پردیس فارابی. دانش‌کدۀ حقوق.
منشور سازمان ملل متحد. مصوب 1945.
مؤمنی راد، احمد؛ افتخاری، مرضیه. (1394). «حق بشر بر منابع طبیعی، با تأکید بر رعایت عدالت بین نسلی در بهره‌برداری از منابع نفت و گاز»، دوفصل‌نامۀ مطالعات حقوق بشر اسلامی، سال چهارم، شماره هشتم، بهار و تابستان 1394، صفحات 81 تا 93. https://www.magiran.com/p1550061.
میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. مصوب 1966.
Armstrong, C. (2015). Against ‘permanent sovereignty’ over natural resources. Politics, Philosophy & Economics, 14(2), 129-151. https://doi.org/10.1177/1470594X14523080
Gumplova, Petra, (2014). “Restraining permanent sovereignty over natural resources”, Enrahonar. Quaderns de Filosofia 53, 2014. Pp. 93-114.
Kumkum shah, (no, date). “Analysis of Doctrine of Permanent Sovereignty over Natural Resources”. National Law University Jodhpur, Electronic copy available at:
https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3326636.
Nawrot, Filip, (2020).”Principle of permanent sovereignty over natural resources in rulings of international courts”. Prawne Problemy Górnictwa i Ochrony Środowiska” 1—2/2020, DOI: https://doi.org/10.31261/PPGOS.2020.01-02.07. PP 97-109.
Pereira and Gough, Ricardo and Orla, (2013), “Permanent Sovereignty Over Natural Recourses in the 21 Century: Natural Recourses Governance and the Right to Self-Determination of Indigenous Peoples under International Law”. Melbourne Journal of International Law, Vol. 14, Pp, 451-495.
Schrijver, Nico, (2002). Sovereignty over Natural Resources. First published 1995, University of Groningen, transferred to digital printing 2002.
Switzer, Stephanie,(no date). »The principal of sovereignty over natural resources and the WTO«, Elgar Encyclopedia of Environmental Law; Vol. 10.
Instruments
General Assembly resolution 1803 (XVII) of 14 December 1962, "Permanent sovereignty over natural resources".
References
Ahmadi, Fazel Ahmad. (2023). International Law. V.1. Kabul: Saeed Publications. [in Persian].
Brahms, Bengt; Heyrani Nobari, Ali. (1988). "Sovereignty over Natural Resources". International Law Journal. 9(11). 211-224. https://www.cilamag.ir/article_18370.html [in Persian].
Saberi, Nosratollah; Mansoureh, Bagheripour. (2018). "A Study of the Legal Regime Governing Shared Natural Resources with Reference to the Convention on the Law of the Sea". Scientific Journal of Research Approaches in Social Sciences. 4(14). 79-86. https://rassjournal.ir/user/articles/2681. [in Persian].
Mashhadi, Ali. (2018). “Natural Resources Law”. (Course Notes). University of Tehran – Farabi Campus, Faculty of Law. [in Persian].
United Nations Charter, Adopted in 1945.[in Persian].
Momeni Rad, Ahmad; Eftekhari, Marzieh. (2015). "Human Rights to Natural Resources, with Emphasis on Intergenerational Justice in the Exploitation of Oil and Gas Resources". Biannual Journal of Islamic Human Rights Studies. Vol. 4. No. 8, pp. 81-93. https://www.magiran.com/p1550061. [in Persian].
International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, Adopted in 1966. [in Persian].
Armstrong, C. (2015). Against ‘permanent sovereignty’ over natural resources. Politics, Philosophy & Economics, 14(2), 129-151. https://doi.org/10.1177/1470594X14523080
Gumplova, Petra, (2014). “Restraining permanent sovereignty over natural resources”, Enrahonar. Quaderns de Filosofia 53, 2014. Pp. 93-114.
Kumkum shah, (no, date). “Analysis of Doctrine of Permanent Sovereignty over Natural Resources”. National Law University Jodhpur, Electronic copy available at:
https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3326636.
Nawrot, Filip, (2020).”Principle of permanent sovereignty over natural resources in rulings of international courts”. Prawne Problemy Górnictwa i Ochrony Środowiska” 1—2/2020, DOI: https://doi.org/10.31261/PPGOS.2020.01-02.07. PP 97-109.
Pereira and Gough, Ricardo and Orla, (2013), “Permanent Sovereignty Over Natural Recourses in the 21 Century: Natural Recourses Governance and the Right to Self-Determination of Indigenous Peoples under International Law”. Melbourne Journal of International Law, Vol. 14, Pp, 451-495.
Schrijver, Nico, (2002). Sovereignty over Natural Resources. First published 1995, University of Groningen, transferred to digital printing 2002.
Switzer, Stephanie,(no date). »The principal of sovereignty over natural resources and the WTO«, Elgar Encyclopedia of Environmental Law; Vol. 10.
Instruments
General Assembly resolution 1803 (XVII) of 14 December 1962, "Permanent sovereignty over natural resources".
چاپ شده
ارجاع به مقاله
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2024 فضل‌احمد احمدی
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution 4.0 می باشد.
